Kosten PGB 2.0 bijna 100 miljoen euro hoger dan baten

Het pgb stelt mensen in staat om zelf de zorg in te kopen die ze nodig hebben. Dat geeft hun meer eigen regie en kan leiden tot meer maatwerk in de zorg. Het pgb wordt veelal gebruikt door mensen die chronisch ziek zijn of een beperking hebben of kinderen hebben die een leven lang zorg nodig hebben. Op deze manier wordt voor ongeveer 3,5 miljard euro aan zorg geleverd.

Bouw PGB 2.0

Het oude systeem om pgb’s aan te vragen en te beheren voldeed niet. Declaraties konden niet goed worden verwerkt, waardoor zorgverleners niet of veel te laat werden betaald. In 2016 werd besloten een nieuw systeem te laten bouwen. De bouw van het PGB 2.0 liep uit op een lang en duur debacle, maar werd steeds doorgezet. Nu is het bijna zover dat alle partijen, pgb-houders, zorgverleners en zorgverzekeraars, er gebruik van kunnen maken. Al gaat de uitrol over de gemeenten nog jaren duren. Inmiddels wordt echter ook duidelijk dat de kosten-batenanalyse steeds schever is gaan lopen.

100 miljoen euro hoger

Over de periode 2019-2034 zullen de baten van het systeem oplopen tot zo’n 173 miljoen euro. Dit terwijl de kosten van ontwikkeling, implementatie en beheer met 268 miljoen euro bijna 100 miljoen hoger uitvallen. Dat blijkt uit het onderzoek van PwC in opdracht van VWS. Het onderzoeksbureau benadrukt hierbij dat het heeft gekeken naar de kwantificeerbare kosten en baten. Een deel van de kosten en baten was nog onvoldoende in geld uit te drukken.

“De kwantificeerbare baten van het PGB2.0-systeem bestaan uit het verlagen van de uitvoeringskosten van het trekkingsrecht PGB als gevolg van personele ontwikkelingen, het besparen van de structurele kosten van PGB1.0, het verlagen van de administratieve lasten van budgethouders en een kleinere papierstroom. Dit leidt tot structurele baten van 17,6 miljoen euro per jaar. Verdisconteerd over de gehele periode tellen de kwantificeerbare baten op tot 173,7 miljoen euro”, zo licht PwC toe. “De kosten van het PGB2.0-systeem bestaan uit de ontwikkelings-, implementatie- en beheerskosten van het PGB2.0-systeem. De ontwikkelings- en implementatiekosten worden naar verwachting gemaakt in de periode 2019-2023. De beheerskosten zijn structureel en bedragen 11,8 miljoen euro per jaar. Verdisconteerd over de gehele periode tellen de kosten op tot 268,4 miljoen euro aan kosten.”

Gedrag budgethouders

Het zijn vooral de maatschappelijke opbrengsten die tegenvallen. De business case die in 2019 werd gemaakt, vergiste zich in hoeverre de gebruikers van het pgb zich anders zouden gaan gedragen. De jaarlijkse structurele besparingen vallen ruim 15 miljoen euro lager uit. “De geschatte besparingen in de business case 2019 baseerden zich op een daling van het aantal klantcontacten bij ingebruikname van het portaal en hanteerde de aanname dat de SVB geen aanspreekpunt zou zijn voor vragen van budgethouders en zorgverleners. Met de ingebruikname van het PGB2.0-systeem en het aansluiten van budgethouders blijkt het gedrag van budgethouders zich anders te ontwikkelen dan waarvan in 2019 is uitgegaan, is de planning aangepast en zijn er taken voor de SVB bijgekomen.”

Gezien de uitkomsten heeft demissionair minister Helder besloten “bij te sturen”, zo schrijft ze aan de Kamer. Een deel van de acties richt zich op het gedrag van de pgb-gebruikers. Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat veel declaraties nog helemaal niet in het PGB 2.0-systeem worden ingevoerd, maar nog gewoon naar uitvoerder SVB (Sociale Verzekeringsbank) worden opgestuurd. De minister wil daarom dat pgb-gebruikers nog beter op het digitale portaal worden gewezen.

Telefoonverkeer

Verder moet het telefoonverkeer worden beperkt. “Ik zal de verstrekkers en SVB opdracht geven om mij inzicht te geven in de patronen en in het capaciteitsbeslag van het telefoonverkeer, om samen met de betrokken partijen te bezien hoe het telefoonverkeer kan worden gereduceerd en op welke manieren samen gestuurd wordt op de gemaakte afspraken over de “Single Point of Contact”. U kunt daarbij denken aan betere communicatie naar budgethouders en zorgverleners of het inzichtelijker maken van de mogelijkheden die het portaal al biedt”, schrijft Helder.

Declaraties versimpelen

Daarnaast blijkt dat het indienen van declaraties toch wel ingewikkelder is geworden. Meer standaard-declaraties zouden uitkomst kunnen bieden. “Ik onderzoek momenteel verschillende mogelijkheden om het indienen en verwerken van declaraties te versimpelen”, laat de minister weten. “Ik verwacht dat daarmee de uitvoeringslasten van de SVB lager zullen uitkomen. De lopende gesprekken hierover met de verschillende betrokken partijen stemmen mij hoopvol.”