Kuipers was altijd al voor twee centra kinderhartchirurgie

Als bestuursvoorzitter van het Erasmus MC was Kuipers in 2019 nog initiatiefnemer van het zogeheten DC3-plan. Dat plan wilde de interventies bij kinderen met een aangeboren hartafwijking concentreren naar drie kinderhartcentra: het UMCG, het LUMC en het Erasmus MC. Kuipers diende dit plan namens de drie betrokken umc’s in bij VWS in juni 2021.

Kuipers en DC3

Tot najaar 2021 bleef hij dit plan formeel steunen, terwijl hij in eigen huis werd geconfronteerd met een opstand van een deel van de hartspecialisten. In een brief aan Kuipers gaven zij aan dat zij het niet eens waren met het DC3-plan, dat in de ogen van de hartspecialisten te veel een initiatief van bestuurders was. Dat bleek uit onderzoek van FTM en Zorgvisie op basis van de WOB (nu Woo).

Erasmus MC-bestuurder Kuipers

Op de vraag van PVV-Kamerlid Agema waarom Kuipers als bestuurder voor drie kinderhartcentra was en als minister voor twee, antwoordt Kuipers dat hij vanuit het oogpunt van kwaliteit eigenlijk twee altijd al de beste optie vond. Maar destijds was het niet mogelijk om samen met de vier betrokken umc’s een plan voor concentratie naar twee centra te maken. ‘Drie locaties bleek op dat moment wél een haalbaar plan dat ook door enkele andere umc’s gedragen kon worden. Daarmee zetten we in elk geval een stap in de goede richting zo was de gedachte, binnen de mogelijkheden die we op dat moment zelf hadden als umc’s. Dat plan werd echter, zoals mijn ambtsvoorganger constateerde, niet door alle umc’s gesteund.’

Lobbyist Jack de Vries

Verder heeft Jack de Vries als lobbyist voor het UMC Utrecht volgens Kuipers geen invloed gehad op de besluitvorming bij VWS. ‘VWS is destijds door de heer De Vries benaderd voor een gesprek, maar er is geen gevolg gegeven aan dit contact. Het heeft dus geen rol gespeeld in de besluitvorming’, schrijft Kuipers.

Margriet Schneider

Het UMC Utrecht huurde De Vries in toen bestuursvoorzitter Margriet Schneider begin 2021 via de wandelgangen hoorde over het DC3-plan, waarmee Utrecht buitenspel dreigde te staan. Met hulp van De Vries lanceerde het UMC Utrecht een krachtige lobby richting VWS en IGJ. Hij kreeg van VWS en de IGJ informatie over het proces naar besluitvorming op het ministerie. De Utrechtse lobby leek succesvol toen oud-minister Hugo de Jonge van VWS eind 2021 onverwacht Utrecht, naast Rotterdam, aanwees als locatie.

NZa impactanalyse

Inmiddels staat alles echter weer op losse schroeven. Na ophef besloot minister Kuipers begin 2022 dat de NZa eerst een impactanalyse zou moeten doen. De NZa adviseerde op 6 december 2022 een adempauze tot zomer 2023. Eerst zou er een ‘integraal perspectief’ op de toekomst van het academisch zorglandschap moeten komen. Dat is volgens de NZa nodig, omdat een ‘geïsoleerd besluit tot concentratie kinderhartchirurgie’ risicovol is. Daarvoor zijn de gevolgen te groot voor de ziekenhuizen die de zorg kwijtraken. Het LUMC houdt niet voldoende kinder-IC-bedden over. Het verlies kan zelfs gevolgen hebben voor het behoud van de academische status voor het LUMC. Voor het UMCG zou het leveren van topreferente zorg in de regio in gevaar komen.

Kuipers gaat door

Kuipers wil echter niets weten van een pas op de plaats, omdat de huidige situatie daarvoor ‘te kwetsbaar is’. Dat leidt hij af uit gesprekken, na publicatie van de impactanalyse, met patiëntenorganisaties, beroepsgroepen en umc’s. De kwetsbaarheid heeft te maken met de krappe personele bezetting, met name bij de kinderhartchirurgen. Ook het halen van de volumenormen bij neonaten, zoals genoemd in het rapport-Bartelds, is kwetsbaar in de huidige situatie, schreef Kuipers begin 2023 in een brief aan de NFU. Bovendien zet de langslepende discussie over concentratie de verhoudingen tussen zorgprofessionals zwaar onder druk, met potentiële risico’s voor de kwaliteit van zorg.

NFU

De bal ligt nu bij de NFU. Kuipers houdt vast aan de keuze voor twee centra. Hij heeft de NFU gevraagd om te bepalen welke locaties de kinderhartchirurgie krijgen. De NFU heeft tot 15 februari om te laten weten of ze daarvoor een plan gaan maken. Als ze dat doen, dan moet dat 1 april af zijn.