Ziekenhuizen kunnen meer uit halen uit de implementatie van een kwaliteitssysteem als zij de resultaten vaker gebruiken om te leren en te verbeteren. Daarnaast moeten zij er alert op blijven dat zij hun zorgprofessionals betrokken houden bij het kwaliteitsbeleid en de uitvoering hiervan, want zonder deze betrokkenheid heeft een kwaliteitssysteem niet het gewenste effect.
Dit blijkt uit onderzoek bij het NIVEL waarop Steffie van Schoten op 4 november promoveert aan de Vrije Universiteit.
Kwaliteitssystemen zijn sinds 1996 in alle zorginstellingen in Nederland verplicht. Tot nu toe is er nog geen bewijs gevonden voor de veronderstelling dat een kwaliteitssysteem de kwaliteit van zorg waarborgt en verbetert. Dit heeft Steffie van Schoten onderzocht. Uit een analyse van de resultaten van vijftien jaar werken met kwaliteitssystemen blijkt dat ziekenhuizen met een verder ontwikkeld kwaliteitssysteem betere uitkomsten hebben. Daarnaast blijkt dat deze uitkomsten op hun beurt ook kunnen bijdragen aan verbeteringen van het kwaliteitssysteem zelf, met andere woorden een continue verbetercyclus. Echter, constateert Van Schoten: “Er werd geen bewijs gevonden dat een kwaliteitssysteem bijdraagt aan een verbetering van zorgprocessen.”
Uit de analyse van jaar blijkt verder dat vrijwel alle ziekenhuizen de verschillende elementen van een kwaliteitssysteem hebben geïmplementeerd. Tegelijkertijd blijkt volgens Van Schoten dat maar iets minder dan de helft de uitkomsten hiervan gebruikt om te leren en te verbeteren. Van alle verschillende elementen van een kwaliteitssysteem is patiëntbetrokkenheid het minst ontwikkeld.
Betrokkenheid van zorgprofessionals
Uit interviews met zorgprofessionals blijkt dat zij vaak overspoeld worden door de hoeveelheid regels en procedures die binnen het kwaliteitssysteem worden gesteld, en hierdoor moeite hebben de relatie met kwaliteit van zorg te zien. “Betrokkenheid van zorgprofessionals is essentieel voor het optimaal functioneren van een kwaliteitssysteem”, stelt Van Schoten. “Het is daarom belangrijk om in de toekomst deze betrokkenheid te behouden door bijvoorbeeld meer te doen met de feedback van zorgprofessionals over de toepasbaarheid van regels en procedures in de praktijk.”