Minister Schippers van VWS ziet geen reden om het systeem van belangenbehartiging door intermediaire organisaties in de zorg op de schop te nemen. Ze reageert daarmee op onderzoek van ZN-directeur en sociaal wetenschapper Tony Lamping naar het functioneren en het onderlinge samenspel van ruim tweehonderd branche-, beroeps- en patiëntenverenigingen in de zorg.
Eén miljard
Een artikel in de Volkskrant naar aanleiding van het onderzoek deed in oktober veel stof opwaaien. Mede op basis van de bevindingen constateerde de Volkskrant dat er circa 1 miljard euro aan publieke middelen opgaat aan lobby-activiteiten en belangenbehartiging. De minister beloofde te reageren na officiële publicatie van het onderzoek. Aangezien publicatie nog steeds op zich laat wachten, heeft de minister het moeten doen met een concept dat door de onderzoekers beschikbaar is gesteld.
Eenzijdig
Schippers ziet in het onderzoek geen aanleiding om het huidige beleid te aanzien van intermediaire organisaties aan te passen. In haar antwoord aan de Tweede Kamer laat Schippers weten dat de interpretatie van de Volkskrant over de activiteiten van de branche-, beroeps- en patiëntenorganisatie te eenzijdig is. Naast belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding door te lobbyen houdt het gros van de betrokken organisaties zich ook bezig met kwaliteitsverbetering, richtlijnontwikkeling, toezicht, advisering, deskundigheidsbevordering en wetenschappelijk onderzoek. Volgens Schipper komt een deel van deze activiteiten de directe zorgverlening wel degelijk ten goede.
Publieke middelen
Schippers bestrijdt tevens dat de betrokken organisaties één miljard euro aan publieke middelen opmaken. Volgens Schippers wordt circa zestig procent van dit bedrag uit publieke middelen gefinancierd. Het betreft hier met name de financiering van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), Arbeidsinspectie, de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ), het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) en ZonMW. Patiënten-, gehandicapten-, en ouderenorganisaties ontvangen samen zo’n 42 miljoen euro per jaar. Brancheorganisaties als de NVZ vereniging voor ziekenhuizen en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) worden voor een belangrijk deel uit contributie, sponsoring en private donaties gefinancierd.
Consumentenperspectief
Schippers merkt bovendien op dat het patiënten- en consumentenperspectief goed vertegenwoordigd is. “Dit resultaat is in overeenstemming met de bevindingen van European Health Consumer Index dat Nederland als best practice noemt op het gebied van patiëntenvertegenwoordiging en patiëntenrechten”, aldus Schippers.
Onevenwichtig
Dat met name de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) een belangrijke rol speelt in het web van belangenorganisaties, is slechts een van Lampings conclusies. Hetzelfde geldt voor de NVZ vereniging van ziekenhuizen en ZN. Lamping constateert bovendien dat het Nederlandse systeem weliswaar tot brede participatie leidt, maar dat deze participatie niet zondermeer evenwichtig te noemen is. “Deze onevenwichtige participatie leidt tot een onevenwichtig zorgbeleid”, stelt Lamping. “Bijvoorbeeld op het terrein van de publieke gezondheidszorg.”