Bijna één op de tien van de lokale overheden (9 procent) voldoet niet aan de wettelijke eisen voor een klokkenluidersregeling. Dat concludeert het Adviespunt Klokkenluiders op basis van een enquête onder gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen, uitgevoerd in samenwerking met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW).
Daarnaast voldoet ongeveer een kwart voldoet niet aan de verplichte publicatie op internet. Het adviespunt roept lokale overheden op zo spoedig mogelijk aan hun wettelijke verplichtingen te voldoen, en werk te maken van een veilig meldklimaat.
Volksgezondheid
“Een klokkenluidersregeling is meer dan alleen een formele procedure”, stelt Martin van Pernis, voorzitter van het Adviespunt Klokkenluiders. “Voor veel werknemers is zo’n regeling vaak van doorslaggevende betekenis om een misstand binnen de eigen organisatie te melden”.
Volgens Van Pernis moet men bij een misstand denken aan corruptie, fraude, onjuist gebruik van overheidsgelden of situaties die gevaar opleveren voor het milieu of de volksgezondheid. “Als dat soort zaken niet snel genoeg boven water komen dan levert dat veel schade op, niet alleen voor de organisatie zelf maar ook voor de melder en de samenleving”.
Verplicht
De Ambtenarenwet verplicht lokale overheden al sinds 2003 tot het hebben van een klokkenluidersregeling. Zo’n regeling moet ervoor zorgen dat werknemers die geconfronteerd worden met een misstand op hun werk, dat op een veilige manier kunnen melden. Momenteel is er een wet in de maak die voorziet in de oprichting van het Huis voor Klokkenluiders. Dat Huis geeft niet alleen advies, maar kan ook een onderzoek instellen naar de misstand zelf of hoe met de melder is omgegaan. Bovendien worden bedrijven met meer dan 50 werknemers verplicht tot het hebben van een klokkenluidersregeling.
Het Adviespunt Klokkenluiders constateerde eerder dit jaar een stijging van het aantal nieuwe klokkenluiderszaken met 20 procent. Veel van deze zaken hebben betrekking op de zorgsector, aldus het Adviespunt in het jaarverslag dat in april aan minister Plasterk werd overhandigd. In een derde van de meldingen uit de zorgsector bleek de betreffende organisatie geen klokkenluidersregeling te hebben.