puzzle in pieces
Een groeiend aantal Nederlanders is van mening dat zorg dichtbij een taak van de overheid is. Het aandeel Nederlanders dat dit vindt is gegroeid van circa 20 procent tot ongeveer een derde. Daarmee botst het huidige overheidsbeleid met de opvatting van veel Nederlanders.
Dit komt naar voren uit het proefschrift van socioloog Thijs van den Broek, dat hij 7 oktober 2016 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam verdedigt.
Nederland is -samen met de Scandinavische landen- in Europa van oudsher één van de landen met de meest uitgebreide voorzieningen op het gebied van langdurige zorg. Maar de laatste decennia zijn tal van hervormingen doorgevoerd, zoals de inperking van het aantal bedden in instellingen, het scheiden van wonen en zorg en het verscherpen van toekenningscriteria voor thuiszorg.
Daardoor verschuift de zorg voor ouderen steeds meer naar de familie en andere informele netwerken. In zijn proefschrift ‘Supporting ageing parents; Comparative analyses of upward intergenerational support’ bekijkt Van den Broek de mogelijke gevolgen van dit veranderende beleid.
Van den Broek komt allereerst tot de conclusie dat volwassen kinderen de afgelopen jaren daadwerkelijk vaker zorgtaken op zich hebben genomen. Van de dochters verleende in 2002 nog zo’n kwart hulp hun hulpbehoevende ouder(s), in 2014 was dat toegenomen tot zo’n 40 procent. Bij zonen steeg dat van percentage van ruim 15 tot ruim 25 procent.
Volgens Van den Broek staat deze realiteit haaks op de wensen en ideeën van informele zorgverleners. Zij zien zorgverlening door familieleden in principe als onwenselijk. Mannen zowel als vrouwen zouden zich primair moeten richten op betaald werk. Om dit mogelijk te maken moet de overheid zorgtaken grotendeels op zich nemen. Ook staan directe familieleden niet te trappelen om hulpbehoevende ouders in huis te nemen, aldus Van den Broek. In 2014 wilden ongeveer drie op de tien Nederlanders hier over nadenken, in 2004 was dat nog ongeveer 20 procent.
Van den Broek spreekt in dit verband van een “koudmodern zorgideaal”, dat op gespannen voet staat met het huidige overheidsbeleid, dat juist de zorgrol van de familie wil vergroten. Volgens Van den Broek is het aannemelijk dat verdere pogingen om nog meer zorgverantwoordelijkheden over te hevelen van de overheid naar de familie op weerstand zullen stuiten.