De gezondheidszorg problematiseert allochtonen. Maar het probleem ligt volgens Sadik Harchaoui bij de zorgverlener. Die moet alle patiënten op dezelfde manier behandelen.
We weten veel
Diabetes komt veel voor onder Hindoestanen, hoge bloeddruk onder Creolen, schizofrenie onder Marokkanen. Onder mensen van Surinaamse of mediterrane afkomst komt de Engelse ziekte nog voor. Bloedarmoede en TBC komen tien tot vijftien keer vaker voor bij allochtone dan bij autochtone kinderen. Zwaarlijvigheid is vaker een probleem. De zuigelingensterfte onder allochtonen ligt soms 20 tot 35 procent hoger dan onder autochtonen. We weten dat betrekkelijk veel kinderen van migranten sterven door een ongeluk. We weten veel over tienerzwangerschappen en het veld van de psychosociale problemen wordt langzamerhand ontgonnen.
Specifieke zorgvraag
Niet-westerse mensen hebben meer en soms geheel eigen klachten en daarmee een specifieke zorgvraag. Onze kennis van de hiaten in de zorg voor een gemêleerd gezelschap zorgvragers neemt steeds verder toe, maar de daadwerkelijke zorg aan allochtonen schiet nog tekort.
Integratielogica
De zorgverlening zit gevangen in concurrerende ‘logica’s’ die het recht op zorg voor alle Nederlanders onder druk zetten; zoals de integratie-, markt- familiale en politieke zorglogica. Ook de gezondheidszorg is helaas onderdeel geworden van het integratiedebat. Plastisch chirurgen schrijven artikelen over jongensbesnijdenis en discriminatie. Artsen die geen hand krijgen van orthodoxe moslims, pakken de pen om aandacht te vragen voor dit gebrek aan integratie. Gynaecologen vragen aandacht voor de problemen die ontstaan als orthodoxe moslims om een vrouwelijke arts vragen voor de bevalling van hun vrouw.
Politiek
Bovendien is er de politiek die op de zorg een integratieperspectief loslaat. Het is de eigen verantwoordelijkheid van mensen om te integreren en daarom zou specifieke zorg afgewezen moeten worden. Aparte zorginstellingen voor migranten en hun kinderen zijn onwenselijk. Tolken in de zorg zijn ontoelaatbaar omdat dit vanuit de overheid het verkeerde signaal tot integratie is. Daarmee gaat de zorg voorbij aan haar eigenlijke taak: het verlenen van zorg zonder aanzien des persoons.
Basisrechten
Hoe is de kloof tussen zorgbehoefte en zorgaanbod te dichten? Wat we allemaal natuurlijk het liefste willen, is het herstel van de zogeheten professionele zorglogica waarin vakinhoudelijke kennis en vaardigheden voorop staan. Hoe kunnen we dat weer versterken? In de gezondheidszorg wordt doorgaans de allochtoon geproblematiseerd. Ik wil het zoals gezegd omdraaien en de zorgverlener problematiseren. Dat doe ik vanuit een geheel andere benadering, namelijk vanuit het recht en de rechtsstaat.
Gedeelde zorg
Naar mijn mening is de gezondheidszorg, en vooral de toegang daartoe voor nieuwe Nederlanders, dus teveel in het integratie-verdomhoekje geraakt, terwijl gezondheidszorg een basisrecht is. Wie het integratieperspectief inruilt voor een zorgperspectief, ziet het plaatje van de toegang tot die zorg voor migranten en hun kinderen meteen van kleur veranderen. Dan zegt een arts nooit tegen een allochtone patiënt: Ik kan u niet helpen want u spreekt onvoldoende Nederlands. Dan schept de overheid ruimte voor experimenten met bejaardenafdelingen voor mensen van niet-westerse afkomst. Dan ontwikkel je specifiek beleid, doe je aan bijscholing en werk je aan een cultuuromslag, want iedereen heeft evenveel recht op gezondheidszorg. Dat is een fundamenteel mensenrecht. Dat is een gedeelde zorg.
Sadik Harchaoui
is voorzitter van de raad van bestuur van FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO). Zijn essay is gebaseerd op de Paul Cremerslezing die hij op 22 april 2009 heeft uitgesproken. De volledige tekst van de Paul Cremerslezing is te vinden op www.skipr.nl/magazine.
Bestel dit Skipr magazine nr. 7/8 juli 2009
of abonneer u op Skipr magazine.
