Oud-minister Kuipers van VWS nam op 13 april 2023 het besluit om de kinderhartchirurgie toe te wijzen aan het Erasmus MC in Rotterdam en het UMC Groningen.
Kuipers corrigeert De Jonge
Daardoor zouden CAHAL (het samenwerkingsverband tussen het Leiden UMC en Amsterdam UMC) en het UMC Utrecht hun interventiecentra uiterlijk in 2025 moeten sluiten. Maar tegen dat besluit namen CAHAL en UMC Utrecht juridische stappen. Het kort geding in de zomer van 2023, met als inzet tijdelijke opschorting van het besluit tot de bodemprocedure in het najaar van 2023, ging nog verloren. In de versnelde bodemprocedure, waarin de bestuursrechters inhoudelijk hebben gekeken naar de deugdelijkheid en wetmatigheid van het besluit, zijn ze wel succesvol.
Besluit Hugo de Jonge
Kuipers corrigeerde met zijn besluit het eerdere voorlopige besluit van oud-minister Hugo de Jonge van VWS. Hij besloot op 20 december 2021 dat de kinderhartchirurgie naar Rotterdam en Utrecht zou gaan. Daarop ontstond veel ophef. Kuipers liet de NZa onderzoek doen. Op basis van de impactanalyse van de NZa voegde Kuipers geografische spreiding als extra selectiecriterium toe. Zo viel het UMCG in de prijzen en trad UMCU toe tot het kamp van verliezers.
Norm van 60 operaties
De rechter is kritisch over hoe de minister star heeft vastgehouden aan de norm van 60 operaties bij neonaten, ofschoon er alle reden tot twijfel was. Deze norm vormde een pijler onder het besluit om te kiezen voor concentratie naar twee en niet naar drie centra. De 60 jaarlijkse operaties zijn gebaseerd op een wetenschappelijk artikel uit 2018, over het risico op overlijden bij hartchirurgie bij pasgeborenen. Eén van de auteurs van het artikel – kinderhartchirurg Tjark Ebels uit het UMCG – heeft in een brief aan de minister echter laten weten dat het getal van 60 weliswaar in het artikel wordt genoemd, maar niet kan worden gebruikt als wetenschappelijk minimum dat nodig is om de kwaliteit van de operaties te waarborgen. Later hebben ook de overige auteurs bij de minister hun bezorgdheid uitgesproken over het foutieve gebruik van de cijfers uit hun artikel. De rechtbank vindt dat de minister daarom niet zomaar had mogen vasthouden aan de norm van 60 operaties per jaar per centrum. Hij had nader onderzoek moeten laten verrichten.
Minister onderschat gevolgen
De rechter vindt ook dat zorgen over de bredere gevolgen en neveneffecten van de concentratie van de kinderhartchirurgie naar twee locaties terecht zijn. De kennis en ervaring van zorgpersoneel op het gebied van aangeboren hartafwijkingen bij kinderen wordt namelijk ook ingezet voor andere ziekenhuiszorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om specialistische ingrepen bij kinderen met kanker of over het voortbestaan van de kinder-intensive care. De rechtbank begrijpt dat de minister een knoop wilde doorhakken toen bleek dat de betrokken umc’s geen overeenstemming over concentratie bereikten en er een impasse dreigde. Toch had de minister volgens de rechtbank eerst beter naar de bredere gevolgen van de concentratie moeten kijken. Dat heeft de Nederlandse Zorgautoriteit ook geadviseerd.
Haalbaarheid besluit kinderhartchirurgie
De rechtbank is ook van oordeel dat de minister zich een beter beeld had moeten vormen over de haalbaarheid van de concentratie binnen de gestelde periode. Vooral de vraag of binnen 2,5 jaar voldoende verpleegkundig personeel kan worden aangetrokken door de twee aangewezen centra speelt hierbij een grote rol. Die zorgen spelen vooral bij het UMC Groningen. De rechtbank begrijpt goed dat de minister de kinderhartzorg in Noord-Nederland vanwege de regionale functie wil behouden, maar tegelijkertijd had hij gelet op de bestaande zorgen beter moeten onderzoeken of het behouden van drie centra tóch beter is dan twee.
Terug bij af
Door de uitspraak van de rechtbank geldt nu weer de oude situatie, waarin de vijf academische ziekenhuizen allemaal de hartchirurgie bij aangeboren hartafwijkingen mogen blijven verrichten. Het is aan de minister om te kiezen of en hoe het concentratieproces verder vorm moet krijgen.
Lees ook op de analyse op Zorgvisie van de uitspraak: Kuipers lijdt grote nederlaag bij concentratie kinderhartchirurgie
Dank u wel Rechter!! En Kuipers( voor mij dr. Spock) gauw je koffers pakken en verdwijn naar het buitenland. Daar kunnen ze jouw expertise ‘gebruiken’.
Jij was de minister van afbraak met nog meer collega’s.