Uitgaven aan ziekenhuiszorg stijgen veel harder dan die aan care

Alle sectoren in de zorg zien hun uitgaven stijgen, maar bij ziekenhuizen gaat het veel harder dan in de care. De gezamenlijke omzet van ziekenhuizen steeg in deze periode met 42 procent, zo’n 8,9 miljard euro. De omzetten in de gehandicaptenzorg, vvt en ggz stegen respectievelijk  met 28 procent (+2,2 miljard) , 19 procent (+ 3,1 miljard) en 9 procent (0,9 miljard), zo is op te maken uit het factsheet dat Intrakoop vandaag publiceert.

De totale opbrengsten van de vier grote deelsectoren in de zorg zijn in 2019 opgelopen tot 70,6 miljard euro. De Nederlandse samenleving krijgt een zorgnota die 15,1 miljard euro hoger uitvalt dan in 2011. Van deze kostenstijging komt 70 procent voor rekening van ziekenhuizen.

Dure medicijnen

Qua rendement waren de ziekenhuizen niet de best presterende zorgsector, stelt Intrakoop vast. Gemiddeld kwamen de ziekenhuizen op 1,3 procent uit. Het gemiddelde meerjarig rendement is in de gehandicaptensector het hoogst, met bijna 2 procent. De vvt-sector schreef in 2016 nog rode cijfers, maar boekte in 2019 met een resultaat van 1,7 procent de hoogste gemiddelde winst. “Het nettoresultaat van de ziekenhuizen staat de laatste jaren behoorlijk onder druk door stijgende kosten, onder andere als gevolg van dure medicatie en de oplopende kosten van behandelingen”, zo verklaren de analisten van de inkoopcoöperatie.

Personeelstekort

De cure en care zijn de afgelopen jaren op een aantal gebieden uit elkaar gaan lopen. Een van die gebieden is het personeelstekort. De krapte op de arbeidsmarkt raakt de hele zorgsector, maar percentueel lopen de kosten hiervoor juist in de care harder op. Het hardst ging dat in de gehandicaptenzorg en ggz, met een stijging van ongeveer 37 procent. De vvt volgt met een toename in de personeelskosten van 31 procent. De ziekenhuizen zagen de kosten voor personeel toenemen met 27 procent.

“In die personeelskosten zitten ook de kosten voor personeel niet in loondienst, de zogenaamde flexibele schil: zzp’ers en uitzendkrachten. In de caresector moeten veel zorginstellingen alle zeilen bijzetten om de roosters kloppend te krijgen vanwege het groeiende aantal moeilijk vervulbare vacatures. In de caresector is het aandeel personeel niet in loondienst ondertussen opgelopen tot bijna 9 procent van de kosten voor personeel. In ziekenhuizen is dit aandeel met 5,4 procent veel lager en stabiel”, zo verklaart Intrakoop.

Ziekteverzuim

Ook in het ziekteverzuim zijn grote verschillen te zien. In de ziekenhuizen is het percentage 5,2 procent, in de care loopt dit nog steeds op met de vvt als koploper met 6,9 procent. “Wat zorgen baart is dat de verschillen oplopen” stelt Ruud Plu, directeur/bestuurder van Intrakoop. “Ziekenhuizen hebben minder moeite om in hun personeelsbehoefte te voorzien en kampen ook met minder ziekteverzuim. We moeten oppassen dat dat niet verder scheef gaat lopen en er nog meer druk komt te staan op de mensen die de care draaiende houden.”  

Financiële buffers

Naast verschillen zijn er ook overeenkomsten tussen de cure en care. Over de hele linie hebben zorginstellingen gewerkt aan hun financiële buffers voor slechtere tijden. De afgelopen jaren nam in alle deelsectoren van de zorg het weerstandsvermogen (solvabiliteit) behoorlijk toe tot ruim boven de norm van 15 procent. De gehandicaptenzorg heeft met 30,6 procent gemiddeld genomen de meeste ‘reserves’. De ggz scoort het ‘laagst’ met 26,5 procent, maar ook deze sector zit ruim boven de norm. “Met het oog op de huidige coronacrisis is dat een belangrijke ontwikkeling”, aldus Intrakoop.