De veiligheid in de operatiekamer komt in het gedrang door een tekort aan operatieassistenten. Daarvoor waarschuwt de Landelijke Vereniging van Operatieassistenten (LVO). Volgens de LVO leiden de tekorten er toe dat niet-gekwalificeerde verpleegkundigen handelingen in de ok verrichten. Ook neemt de werkdruk van de huidige operatieassistenten zozeer toe dat er verpleegkundigen uitvallen.
Het Capaciteitsorgaan becijferde vorig jaar al dat er een groot tekort dreigt aan gespecialiseerde verpleegkundigen. Om het probleem aan te pakken moet de instroom van nieuwe leerlingen voor sommige beroepen worden verdrievoudigd, aldus het Capaciteitsorgaan.
“Nu worden er 200 operatieassistenten per jaar opgeleid. Dat zou je eigenlijk moeten verdrievoudigen”, zegt Nicole Dreessen, bestuurslid Beroepsbelangen Kwaliteit en Veiligheid LVO. Volgens de LVO zijn er op dit moment ruim zestig vacatures die niet ingevuld kunnen worden. Als gevolg hiervan staan OK’s onnodig stil en moeten ziekenhuizen operaties afzeggen.
Zorgwekkender vindt de LVO het veiligheidsaspect. Volgens Dreessen worden er vanwege de personeelstekorten in de operatiekamer soms handelingen verricht door verpleegkundigen die daar niet voor zijn opgeleid. Ook stijgt de werkdruk op de operatieassistenten zo ver dat er verpleegkundigen uitvallen. Tot slot ziet de LVO ook weer een gestage toename van het aantal detacheringsbureaus. De LVO vraagt zich af of dit met het oog op de bedrijfsvoering en kwaliteit wenselijk is.
Campagne
Volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) nemen de ziekenhuizen het probleem serieus en zijn ze zich terdege bewust van het dreigende tekort aan operatieassistenten. “Hetzelfde geldt voor een aantal andere specialistisch verpleegkundige beroepen. Er wordt hard aan gewerkt om dit op te vangen”, zegt een woordvoerder van de NVZ. “De Nederlandse Zorgautoriteit heeft geld beschikbaar gesteld voor de ziekenhuizen, zodat zij meer intern kunnen opleiden. Als vereniging zijn we een campagne gestart om de ziekenhuizen hier op te wijzen. Daarnaast is het belangrijk dat er Zorpacten worden gesloten; dat er op regionaal niveau samenwerkingen worden aangegaan, waarbij zorginstellingen en opleiders zijn betrokken.”
Opleidingscapaciteit
Ondanks de inspanningen van de ziekenhuizen is de LVO er niet gerust op. Dreessen vraagt zich af of er op korte termijn voldoende kandidaten voor de opleiding gevonden kunnen worden. “Bovendien is het de vraag of er voldoende opleidingscapaciteit is”, aldus Dreessen. Door de concentratie van medisch-specialistische zorg kalft ook het aantal potentiële opleidingsplekken af. Daarbij vindt Dreessen dat de ziekenhuizen te ad hoc reageren. “De pieken en dalen in behoefte aan operatieassistenten volgen elkaar in steeds hoger tempo op. Je zult dus structureel moeten opleiden.”
Wet BIG
Bij structureel opleiden hoort wat de LVO betreft ook een betere formele afbakening van het beroep. In de nabije toekomst zal een steeds groter beroep worden gedaan op zelfstandigheid van handelen en competenties als professionaliteit en innovatievermogen. Om die reden zijn titelbescherming en een tuchtrechtelijke regeling noodzakelijk. Als het aan de LVO ligt worden operatieassistenten dan ook opgenomen in artikel 3 van de wet BIG, waar registratie en titelbescherming zijn geregeld. Daarnaast zouden verplichte registratie en accreditatie een belangrijke stap zijn om de kwaliteit en veiligheid van operatieve zorg te waarborgen of te verbeteren.
