Financieel gezien presteren de ziekenhuizen in Nederland steeds beter: zij behaalden in 2017 een nettoresultaat van 450 miljoen euro, een jaar eerder was dit nog 386 miljoen. Tegelijkertijd zijn de zorgkosten van ziekenhuizen met 1,4 procent gestegen tot 22,6 miljard euro, de laagste stijging in jaren. De ziekenhuizen weten miljoenen te besparen door minder patiënten te behandelen en energie te besparen.
Dat melden Intrakoop, inkoopcoöperatie van de zorg, en accountantskantoor Verstegen na analyse van jaarverslagen van 72 Nederlandse ziekenhuizen (alle ziekenhuizen op vier na). In 2015 stegen de zorgkosten nog met 5 procent, in 2016 met 4,8 procent. Dat de kosten minder hoog uitvallen komt onder meer door een lagere productie: er worden minder patiënten behandeld in ziekenhuizen (-3 procent) en poliklinieken (-1,8 procent) en meer door huisartsen en zelfstandige behandelcentra. Verder zijn, ondanks het dalende aantal patiënten, de zogeheten patiëntgebonden kosten wel toegenomen (+1,9 procent). Dit is het gevolg van nieuwe en vaak duurdere behandelmethoden en nieuwe dure medicijnen, stellen Intrakoop en Verstegen.
De financiële prestaties van ziekenhuizen in Nederland worden steeds beter. De onderzochte ziekenhuizen zijn samen verantwoordelijk voor 88 procent van de omzet van de sector en behaalden in 2017 een nettoresultaat van 450 miljoen euro. De totale bedrijfslasten voor ziekenhuizen zijn gestegen, maar niet zo fors als in de afgelopen jaren. In 2017 stegen de kosten maar met 1,4 procent. In 2015 en 2016 was dat meer dan het dubbele. Omdat de bedrijfsopbrengsten met 1,6 procent stegen, is de winstgevendheid toegenomen.
Negatief resultaat
Intrakoop en Versteegen noemen het opvallend dat van de 72 onderzochte ziekenhuizen slechts zes ziekenhuizen een negatief resultaat realiseren. Van deze ziekenhuizen behoren er drie tot de categorie grote ziekenhuizen (omzet hoger dan 300 miljoen). In 2016 waren het ook de grotere ziekenhuizen waar de verliezen werden geleden. De verliezen zijn niet veroorzaakt door algemene ontwikkelingen, maar hebben specifieke oorzaken, zoals aanloopverliezen, reorganisatiekosten en incidentele financieringskosten. De kleinere ziekenhuizen met een omzet tot 150 miljoen realiseren vrijwel allemaal positieve resultaten.
Verder is de onzekerheid over de omzetverantwoording in de afgelopen jaren afgenomen en zijn de risico’s op onrechtmatige declaratie van zorg en terugbetalingen verminderd. De kwaliteit van DBC-registratie en de (interne) controle hierop, onder andere door zelfonderzoek, is de laatste jaren ‘sterk verbeterd’. Dit vormt een opmaat naar horizontaal toezicht.
Verduurzaming
Opvallend is volgens Intrakoop en Verstegen de sterke daling van de energiekosten (11,7 procent) van ziekenhuizen. Deze waren in 2016 ook al gedaald, met 4,2 procent. “Het is een teken dat zorgorganisaties hun energievoorziening steeds verder verduurzamen.” Zo is het energieverbruik van het voormalige Academisch Medisch Centrum in vier jaar tijd met ruim een kwart gereduceerd door onder meer het aanbrengen van ledverlichting, optimalisering van het energiezorgsysteem en renovatie van de gevels. Het ziekenhuis ziet de energiekosten onder meer door deze maatregelen in 2017 dalen van 10,7 miljoen naar 6,7 miljoen euro.
Externe inhuur
De ziekenhuizen melden verder een stijging met 2,1 procent van de personeelskosten. De grootste toename, ruim 10 procent, zit in personeel dat niet in loondienst is – een kostenpost van een half miljard euro. Het inhuren van deze mensen hangt samen met het tekort aan zorgpersoneel waar de ziekenhuizen tegenaan lopen. De instellingen hadden samen duizend patiëntgebonden vacatures die langer dan drie maanden openstonden zonder een geschikte kandidaat te vinden.
Terwijl de totale zorgkosten zijn gedaald, zijn de kosten per patiënt wel toegenomen en een kleine 2 procent hoger uitgekomen. Dat komt door nieuwe en duurdere behandelmethoden en medicijnen, zoals bestralingsmiddelen en dialyse. De ziekenhuizen behaalden bij elkaar een netto resultaat van 450 miljoen euro, tegen 386 miljoen in 2016. Zes van de 72 onderzochte instellingen meldden negatieve resultaten. Die zijn toe te schrijven aan incidentele uitgaven, zoals reorganisatiekosten.
