Zorgsectoren zijn onvoldoende in staat gebleken om op eigen kracht normen te ontwikkelen voor de kwaliteit van zorg, laat staan deze systematisch na te leven. Dwingend optreden is daarom gewenst. Dat constateert de Algemene Rekenkamer in een alarmerend onderzoeksrapport dat vandaag gepubliceerd is.
Mooi weer spelen
De Kwaliteitswet uit 1996 gaat uit van zelfregulering. Ondanks de wettelijke verplichting slagen de verschillende zorgsectoren er volgens de Rekenkamer na dertien jaar nog altijd niet in om zelf te bepalen wat goede zorg is. Het ontbreekt in de zorg aan goed functionerende kwaliteitssystemen en er bestaan evenmin kwaliteitskaders voor ‘verantwoorde zorg’. Volgens de Rekenkamer speelt de politiek ten onrechte mooi weer. Echte resultaten zijn tot op heden uitgebleven.
Ernstig tekort
Volgens de Rekenkamer heeft de trage ontwikkeling van kwaliteitssystemen een schadelijke invloed op het niveau van zorg. Weliswaar zijn de meeste Nederlanders tevreden, maar in internationale vergelijkingen scoort de Nederlandse zorg niet meer dan gemiddeld. Zo wijst de Rekenkamer er op dat relatief veel mensen in Nederland binnen dertig dagen na een ziekenhuisopname sterven. Ook is de zuigelingensterfte relatief hoog, terwijl de overlevingskans van kankerpatiënten juist relatief laag is. In de langdurige zorg voor ouderen en gehandicapten is het personeelstekort zo nijpend dat de kwaliteit van de zorg volgens werknemers ernstig tekort schiet.
Vernietigend oordeel
Over het huidige toezicht op kwaliteit velt de Rekenkamer een vernietigend oordeel. In iedere sector wordt er weliswaar veel overlegd tussen zorgaanbieders, cliënten, verzekeraars en inspectie, maar al dit gepolder leidt er niet zelden toe dat afzonderlijke partijen hun verantwoordelijkheid laten liggen. Daarbij komt dat raden van bestuur en raden van toezicht volgens de Rekenkamer vooralsnog weinig aandacht hebben voor de kwaliteit van de zorg.
Vrijblijvendheid
De Rekenkamer constateert daarnaast dat de minister voor Volksgezondheid sinds 2006 geen gericht beleid meer voert op het ontwikkelen van kwaliteitssystemen. De plannen voor meer transparantie dreigen volgens de Rekenkamer aan vrijblijvendheid ten onder te gaan. De Rekenkamer twijfelt dan ook ten zeerste of elke burger over twee jaar via de website http://www.kiesbeter.nl/ een betrouwbaar inzicht krijgt in het aanbod en de kwaliteit van de hele zorg.
Capaciteitstekort
Vooralsnog weet de minister noch de inspectie weet hoe het per instelling met de kwaliteitsborging van de zorg staat, stelt de Rekenkamer. Een belangrijke oorzaak hier van is het capaciteitstekortbij de inspectie. Voor 1800 afdelingen ouderenzorg bijvoorbeeld zijn er 14 inspecteurs, voor 800 afdelingen gehandicaptenzorg 10 inspecteurs. De Rekenkamer stelt vast dat hierdoor een verpleeghuis of afdeling voor gehandicaptenzorg maar zelden door de inspectie bezocht wordt. In de ouderenzorg zag ruim de helft van de tehuizen drie jaar lang geen inspecteur.
Risicoanalyse niet op orde
Ook werkwijze van de Inspectie laat te wensen over. De inspectie werkt nu met gefaseerd toezicht, waarbij in de eerste fase een risicoanalyse van zorgaanbieders wordt gemaakt. Die is volgens de Rekenkamer niet op orde. Omdat bovendien niet alle instellingen bij de inspectie bekend zijn, is niet zeker of alle risicovolle instellingen in beeld komen.
Regie
Gezien de situatie kan de inspectie volgens de Rekenkamer niet volstaan met beperkt toezicht. Dat dwingen optreden vruchten afwerpt bewijzen volgens de Rekenkamer de ontwikkelingen in de thuiszorg, verpleging/verzorging en de gehandicaptenzorg. Sinds de inspectie recent de regie voert is een ontwikkeling in de goede richting zichtbaar.
