Van Lienden wist aan het begin van de coronapandemie een grote deal los te peuteren bij het ministerie van Volksgezondheid (VWS). In die periode was er wereldwijd een groot tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen, vooral mondkapjes. Hij leverde tientallen miljoenen mondkapjes waarmee 100 miljoen euro was gemoeid. Hoewel dat zonder winstoogmerk zou zijn, verdienden Van Lienden en zijn zakenpartners er ongeveer 30 miljoen euro aan. Toen dat uitkwam ontstond grote maatschappelijke en politieke ophef. Van Lienden was destijds een televisiepersoonlijkheid en lid van het CDA.
Forse winsten
Deze deal en ook de inkoop door andere aanbieders van spullen aan VWS is later onderzocht door twee onderzoeksbureaus, Deloitte en Ebben. Deze onderzoeken hebben ook meer dan 10 miljoen euro aan belastinggeld gekost. Uit de rapporten kwam naar voren dat meerdere leveranciers forse winsten hebben gemaakt tijdens de coronacrisis en ook dat VWS en het Landelijk Consortium Hulpmiddelen de hoge winstmarges geen belemmering vonden om contracten af te sluiten.
Helder noemde die hoge marges eerder “onwenselijk en ethisch onverantwoord”. Ze gaf in een Kamerbrief in juni aan dat ze het liefst de schade die de Staat heeft geleden, wilde terugvorderen bij Van Lienden. De landsadvocaat heeft haar nu geadviseerd “om ten aanzien van de transacties met RGA” een dagvaarding uit te brengen namens de Staat. Er wordt nog gekeken of ook andere aanbieders voor de rechter worden gedaagd.
Civiele procedure
Van Lienden laat weten dat wat hem betreft de inhoud van de dagvaarding openbaar gemaakt kan worden. “Door de dagvaarding openbaar te maken, kan iedereen (maar vooral de Tweede Kamer) deze tekst vergelijken met de resultaten van uitgevoerde onderzoeken, Kamerbrieven, debatten, interviews, verklaringen, verhoren, gesprekken en alle andere uitingen van het ministerie en betrokkenen”, schrijft hij op X.
De civiele procedure tegen RGA staat los van een strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie naar Van Lienden en zijn zakenpartners. Helder heeft de twee onderzoeksrapporten al eerder overgedragen aan het OM.
Destijds heeft dit veel maatschappelijke onrust met zich meegebracht. Dus ik snap dat de juridsche wegen bewandeld worden om ‘recht te doen’.
Toch krijg ik de kriebels van de termen: “wenselijk en ethisch onverantwoord”. 30% marge is heel veel. Maar dat geldt ook voor heel veel onderdelen van de medische sector. Gaan we we farmaceuten en medisch specialisten ook langs deze meetlat leggen? Een eerste stap is volgens mij volledige transparantie. Daar waar veel publiek geld naar toe gaat, lijkt me dat een eerste vereiste en kun je een goed onderbouwde mening geven.