In de Achterhoek wil men in het kader van de Coalitie Veerkrachtig Ouder Worden woonzorgzones gaan creëren. Nieuwe wijken in de steden en grotere dorpen waar woningen beschikbaar zijn voor ouderen, die nu of in de toekomst zorg nodig hebben, naast gewone, reguliere woningen.
Rampscenario’s
De Achterhoek heeft haast. “We praten al jaren over noodzakelijke veranderingen binnen de ouderenzorg. Maar over vijf jaar komen we hier in de ouderenzorg 5500 mensen tekort. Het is nu echt tijd om aan de slag te gaan. We moeten voorkomen dat we in rampscenario’s terechtkomen”, verzekeren de Berkellandse wethouder Betsy Wormgoor en projectondersteuner Lianne Spaan van zorgorganisatie Azora namens alle betrokken partijen, verenigd in het Achterhoekse platform 8RHK, in dagblad de Gelderlander.
Coördinerend wethouder Betsy Wormgoor van Berkelland liet de urgentie nog even voelen: “Met name ouderen in het buitengebied moeten echt na gaan denken over hun woontoekomst. We kunnen op het platteland over een paar jaar niet meer vanzelfsprekend thuiszorg bieden. Denk nu al na over alternatieven, bijvoorbeeld het inschakelen van een eigen netwerk, het plaatsen van een premantelzorgwoning of verhuizen naar een woonzorgbuurt.”
Stap te ver
Gevraagd naar deze plannen liet demissionair staatssecretaris Nicki Pouw-Verweij in het radioprogramma ‘Dit is de dag’ weten “dat dat niet is waar ik voor sta.” Pouw-Verweij – opgeleid als medisch specialist Oudergeneeskunde – meende dat een dergelijke woonzorgzone heus een optie kan zijn voor ouderen die een goede zorgsituatie zoeken voor hun oude dag. Maar mensen verplichten om naar een dorpskern te verhuizen, zoals de interviewer van het radioprogramma suggereerde, dat ging de staatssecretaris een stap te ver.
Bij navraag blijkt dat ook de Achterhoekse coalitie te ver te gaan. “De inwoner maakt zelf de keuze voor wel of niet verhuizen, óók in buitengebied. Echter willen wij graag meegeven, dat inwoners die kwetsbaarder worden, bewust met hun omgeving gaan nadenken over alternatieven woonvormen met voorzieningen in de nabije omgeving. Zeker als ze nog de tijd hebben om op zoek te gaan naar een goed alternatief dat echt bij ze past”, laat programmamanager Veerkrachtig Ouder Worden Achterhoek Lianne Spaan van VVT-aanbieder Azora namens de coalitie weten.
Pouw-Verweij liet in de uitzending weten zich politiek hard te willen maken voor de ouderenzorg, door daar niet verder op te bezuinigen maar juist te investeren in een terugkeer naar het aloude verzorgingshuis. “De missing link voor ouderen tussen thuis en het verpleeghuis.” Hoe ze budget denkt te kunnen vrijmaken voor dergelijke investeringen in een voorziening waarvan er sinds 2013 landelijk zo’n 800 zijn gesloten, daar vroeg de interviewer van ‘Dit is de dag’ niet naar.
Gevraagd wat de Achterhoekse coalitie vindt van een terugkeer naar het verzorgingstehuis, schrijft Lianne Spaan: “De zorgzame buurt die wij voor ogen hebben, waar ouderen geclusterd wonen, is eigenlijk de doorvertaling van de traditionele verzorgingshuizen. Dus in de basis zeggen we hetzelfde. Je bundelt vraag en voor het aanbod organiseer je met elkaar een samenhangende aanpak waarbij niet organisaties, maar de mensen zelf bepalen wát zij nodig hebben en elkaars inzet daarin.”
Positieve cirkel
Of staatssecretaris Pouw-Verweij het met die visie eens is, is niet bekend. Ze was al langer van zins het verzorgingstehuis in ere te herstellen. In september 2023 zegt ze daarover tegen het programma Meldpunt: “Mensen die daar in een eerder fase naar toe gaan zodat het ook minder ingrijpt op hun mentale staat op dat moment. Dat is voor de patiënt veel fijner en dat maakt het ook het werk ook veel afwisselender voor de medewerkers. Beter te dragen, minder uitval, meer personeelsbehoud. En dan kunnen we in een positieve cirkel komen, in plaats van de negatieve cirkel waar we nu in zitten.”
In dat programma liet ze weten 600 miljoen nodig te hebben voor de herintroductie van het aloude bejaardentehuis’. De kans dat ze die ook gaat krijgen lijkt klein en hangt af van de Tweedekamer verkiezingen op 29 oktober aanstaande. Weet haar partij BBB daar niet in de nieuwe regeringscoalitie te komen, dan lijkt dat ook het eind te zullen beteken van Pouw-Verweij’s politieke loopbaan. Ze staat op plaats 50 van de concept-kandidatenlijst.
Is er onderzoek gedaan naar de mate waarin mensen in het buitengebied zorgafhankelijk zijn in vergelijking met ouderen in de dorpen en/of steden? Ik denk namelijk dat veel ouderen in het buitengebied worden ondersteund door hun kinderen die vaak naast hen wonen. Misschien is het plaatsen van mantelzorgwoningen in het buitengebied wel een veel betere optie. In combinatie met mantelzorgvergoeding zodat kinderen minder kunnen gaan werken en ruimte krijgen om mantelzorg te verrichten. Hierdoor komen er ook woonplekken vrij. We weten dat het verplaatsen van ouderen naar een dorp of stad veelal leidt tot een versnelde achteruitgang in vitaliteit. Wanneer ouderen in hun laatste levensfase terechtkomen is een verpleeghuis een geschikte opvang mocht het thuis niet meer lukken. Dus investeren in mantelzorgwoningen, mantelzorgvergoeding en verpleeghuisplekken.