Recent onderzoek van het CBS laat zien dat 1 op de 3 mensen met een laag inkomen de tandarts mijdt om financiële redenen. Dat is zorgelijk. Veel tandartsen, mondhygiënisten en tandartsassistenten zetten zich regelmatig belangeloos in om deze mensen te helpen, bijvoorbeeld op de Landelijke Tandartsdag. Daar ben ik ontzettend trots op. Aan de andere kant vind ik het onverteerbaar dat je in een land als Nederland afhankelijk moet zijn van liefdadigheid om van pijn en andere mondproblemen verlost te worden.
En ja, er zijn (financiële) regelingen via gemeenten en lokale hulpinstanties. Maar deze zijn dikwijls ontoereikend en niet voor iedereen toegankelijk. Dit levert onwenselijke gezondheidsverschillen en onnodige gezondheidsschade op.
Tussen wal en schip
Onlangs zijn er door de Tweede Kamer moties aangenomen om een jaarlijkse controle te vergoeden vanuit het basispakket. Dat klinkt misschien mooi, maar de kosten voor een mondzorgbehandeling komen juist ná de controle. Iemand valt dus na de controle alsnog tussen wal en schip. Bovendien gaat ruim 80% van de Nederlanders wél naar de tandarts. Een jaarlijkse controle vergoeden uit het basispakket voor alle Nederlanders, dus ook voor diegenen die geen financiële hulp nodig hebben, drijft de zorgkosten en daarmee de zorgpremie onnodig op.
Landelijke, uniforme en structurele oplossing
We maken ons daarom sterk voor een landelijke, uniforme en structurele oplossing, specifiek voor mensen die mondzorg nu niet kunnen betalen. Naast een periodieke controle zou ook het verhelpen van gaatjes en ontstekingen en het schoonmaken van het gebit vergoed moeten worden. Alleen zo voorkomen we dat deze groep mensen steeds terug moet vallen op noodhulp of liefdadigheid en helpen we ze écht vooruit.
Kleine praktijk, groot belang
Toegankelijkheid van mondzorg gaat niet alleen over het kunnen betalen van de rekening. Het gaat ook over de vraag: ‘Kan ik straks nog terecht bij een tandarts bij mij in de buurt?’ Kleinere praktijken krijgen het namelijk steeds moeilijker. Dat baart mij zorgen, want juist in kleinere gemeenten en landelijke gebieden vervullen deze praktijken een cruciale rol. Als deze praktijken verdwijnen, komen patiënten letterlijk op grotere afstand van de mondzorg te staan. Zeker voor ouderen of mensen die minder mobiel zijn, is deze afstand dan onoverbrugbaar.
Het is daarom belangrijk dat tandartsen die een eigen praktijk hebben of willen starten, daar zo veel mogelijk in ondersteund worden. Verminder de onnodige administratieve rompslomp, zorg dat schaalvergroting niet nodig is en help ze met financiering en praktijkruimte. We hebben deze zorgondernemers namelijk keihard nodig om de mondzorg toegankelijk te houden.
Tijdens het Grote Zorgdebat 2025 gaan kandidaat-Kamerleden in gesprek over de toekomst van de zorg. Als ik de verkiezingsprogramma’s mag geloven, dan is preventie het sleutelwoord. Ondertussen groeit de gezondheidskloof tussen arm en rijk en wordt voor sommigen de afstand tot de mondzorgpraktijk, letterlijk én figuurlijk, steeds groter.
Toegankelijke mondzorg is een basisvoorwaarde voor de gezondheid van iedereen in Nederland. Als beroepsgroep zijn wij vastberaden en blijven we daar voor knokken. Met de overtuiging, kennis en met de energie die ik dagelijks zie bij al onze collega’s. Samen maken we mondzorg voor iedereen bereikbaar.
Hans de Vries
Voorzitter KNMT, beroepsvereniging van tandartsen, mka-chirurgen en orthodontisten
De toegang tot mondzorg voor mensen met weinig geld is te beperkt. Dit was voor ons de belangrijkste reden om de Landelijke Tandartsdag te organiseren. Geheel eens met de opinie van Hans, en fijn dat ook KNMT zich geschaard heeft achter ons initiatief.
Wel wil ik een nuance toevoegen aan voorgaand verhaal. De mogelijkheden voor gemeenten om financieel bij te springen bij noodzakelijke mondzorg voor minima zijn zeer beperkt. Vrij recent (augustus 2025) heeft de Centrale raad van Beroep nog bepaald dat bijzondere bijstand voor tandartskosten niet mogelijk is, omdat de Zvw voorliggend is. Ook al zou een gemeente humaan willen zijn op dit punt, zij mág gewoonweg niet.
Wat gemeenten wel mogen doen is bijstand verlenen in de vorm van een korting op de zgn. gemeentepolis. In die polis is vaak mondzorg meegenomen, alsook een bekostiging voor het eigen risico. Daarmee komende kosten per maand op 230,-. (Tarief voor Rotterdampolis op dit moment) Voor veel minima een onacceptabel hoog bedrag.
Kortgezegd: Veel mensen met weinig geld kunnen gewoon geen toegang krijgen tot noodzakelijke mondzorg, ook niet bij ernstige pijn in de mond en dat is onrechtvaardig!
Tim Somers
Directeur Fonds Bijzondere Noden Rotterdam