Inzet van de methodiek Aanpak Organisatieklimaat (AOK) levert significant lager verzuim op onder medewerkers in de zorg. Na een halfjaar is het verzuim met meer dan tweederde gedaald. Daarnaast voelen medewerkers zich gezonder, werken ze veiliger en neemt de kwaliteit van zorg toe.
Dat blijkt uit onderzoek naar de methodiek die is ontwikkeld door Stichting IZZ en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Aan het onderzoek namen 220 zorgteams met in totaal zo’n 3600 medewerkers deel. Die werken in tien zorgorganisaties, verdeeld over de vier sectoren ziekenhuiszorg, vvt, ggz en gehandicaptenzorg. De helft paste de aanpak toe, de andere helft – de controlegroep – niet. Het organisatieklimaat in de teams die volgens de AOK hebben gewerkt, is daadwerkelijk verbeterd, ook op de langere termijn.
Interventie
De AOK is een interventie om tot een gezond en veilig organisatieklimaat te komen door het op gang brengen van een continue dialoog over onderwerpen rond het thema gezond en veilig werken. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat de dialoog plaatsvindt binnen en tussen verschillende lagen in de organisatie: medewerkers in teams, teamleiders en leden van het hoger management. De aanpak bestaat uit rondes van drie stappen. In een teampeiling worden de meningen van teammedewerkers gevraagd. Vervolgens gaat het team onder leiding van de teamleider hierover in gesprek. In de derde stap komt een bestuurder of directeur bij het team langs en gaat in gesprek over de uitkomsten van de teamdialoog. Waar nodig en mogelijk neemt de bestuurder direct besluiten om issues op te lossen die gezond en veilig werken in de weg staan. De teams doorylopen drie keer zo’n ronde. Per ronde is er een apart thema, zoals bijvoorbeeld ‘fysieke arbeidsbelasting’, ‘psychosociale arbeidsbelasting’ of ‘organisatievoorwaarden voor gezond en veilig werken’.
Verzuim
Uit het onderzoek bleek dat het verzuim in de teams die de AOK hebben uitgevoerd direct na afloop 41 procent lager is dan in de controleteams. Een halfjaar na de uitvoering is dat verschil zelfs opgelopen tot 68,6 procent. Het deel van het verzuim dat werkgerelateerd is ligt 34,4 procent lager. De medewerkers uit de teams die deelnamen aan de AOK voelen zich lichamelijk en emotioneel minder uitgeput. Dit is ook terug te zien in de cijfers rond zorggebruik. Het werkgerelateerd zorggebruik ligt in de deelnemende teams uiteindelijk 42,9 procent lager voor geestelijke klachten en 63,9 procent voor lichamelijke klachten, ten opzichte van de controleteams. Teams die de AOK hebben uitgevoerd, gedragen zich gezonder en veiliger dan de teams die de aanpak niet hebben gevolgd. De dialoog leidt ertoe dat teams met elkaar in gesprek gaan over de huidige normen over gezond werken in het team. Deze teams vertonen dan ook meer gezond en veilig gedrag dat niet per se is vastgelegd in regels of procedures, maar wel bijdraagt aan een gezondere werkomgeving. En tot slot: de teamleiders van de teams die hebben deelgenomen aan de AOK beoordelen de kwaliteit van de geleverde zorg in hun team een halfjaar na afloop hoger dan de teamleiders van de teams die de aanpak niet hebben uitgevoerd.