Minister Schippers hield het ons in december voor: 2015 moest het jaar van de transparantie worden. In 2013 startte zij het meldpunt ‘verspilling in de zorg’. Als lean-adept klonk mij dat als muziek in de oren.
Want door permanent naar verspillingen te zoeken, die te analyseren, de grondoorzaken daarvan te ontdekken, kun je fundamenteel en structureel blijven verbeteren. Niet omdat iets niet goed is. Maar omdat het altijd beter kan.
Gemiste kans
Wat de minister nog niet deed, is de oplossingen van de betrokken vakmensen te vragen. Kennelijk neemt ze deze inventarisatie mee in haar eigen afwegingen en belegt zij die bij de instanties’, zodat ze leiden tot maatregelen, richtlijnen, wet- en regelgeving. En daardoor raken wij allemaal dus steeds verder van de essentie af. Een gemiste kans. De zorg gaat namelijk grootschalig, effectiever én transparanter veranderen als vakmensen zelf openlijk en formeel met die verspillingen aan de gang gaan.
Openbaar
Maak de inventarisatie van verspillingen dus openbaar. Daag vakmensen uit die aan te pakken en met verbetervoorstellen te komen. De volgende stap: laat het Kwaliteitsinstituut de vergaarbak worden van die verbetervoorstellen. Dat kan dan vaststellen welke verbetervoorstellen in aanmerking komen om breder te worden ingezet. Bijvoorbeeld door daar erkenningen, nominaties en ruchtbaarheid aan te geven. Alles open en transparant.
In lijn met lean denken en doen, ontstaat hier een veel grotere verantwoordelijkheid bij de vakmensen om met verbetervoorstellen te komen waar zij zelf het nut van inzien. Verbeteringen worden beter, uitvoerbaarder en gedragen. Én er wordt een potentie aan kennis en energie gemobiliseerd waar geen centraal ambtenarenapparaat of semi-overheid tegenop kan.
Belonen
Zet hier op een aanmoediging door de shared savings van de voorstellen in beeld te brengen en de bijdragers daaruit te belonen. Het is dan weer aan de minister om de belemmeringen weg te nemen uit de huidige regelgeving en financiering die het realiseren van zulke shared savings in de weg staan.
Tegelijk slanken we de NZa af; in lean termen op zichzelf een verspilling. Geef de NZa alleen nog de signaleringsfunctie om te constateren waar zaken binnen de zorg niet goed gaan. Laat vervolgens weer de betrokken vakmensen de taak krijgen om een verbetervoorstel te doen. Dat komt dan bij het Kwaliteitsinstituut. Herkent u het verleggen van de aandacht van schuld en boete naar transparante verbetering?
Naast alle ellende waarmee wij dit jaar beginnen, kan 2015 zo ook iets moois brengen!
Mauk van Heemstra
Eigenaar ZorgSteedsBeter. Meelezer: Marnix de Romph