Dit jaar staat de internationale dag van de verpleging in het teken van de kracht van verpleegkundigen bij veranderingen en gezondheid. ‘Nurses – a force for change – a vital resource for health’, formuleert de International Council of Nurses.
In Nederland is die kracht voor verandering meer dan ooit nodig. Want we voelen de druk van de hervormingen in de zorg steeds zwaarder worden. De veranderingen gaan sneller en zijn groter dan we een paar jaar geleden hadden kunnen vermoeden, ook al hadden we toen dezelfde visie op de zorg: mensen wonen langer zelfstandig, de cliënt en de zorgprofessional staan daarin centraal en bepalen samen welke zorg en ondersteuning nodig is.
Van de politiek en de overheid krijgt de wijkverpleegkundige in deze verandering extra aandacht. De decentralisatie van een deel van de langdurige zorg moet vooral vorm krijgen met behulp van teams in de wijk. Daarin heeft de wijkverpleging een spilfunctie. ActiZ heeft samen met de beroepsvereniging V&VN en andere partijen bereikt dat verpleging en verzorging bijeen blijven in de Zorgverzekeringswet, waardoor verpleegkundigen en verzorgenden als team in de wijk goede zorg kunnen verlenen.
Aanspraak en richtlijnen
Om de wijkverpleging optimaal te laten functioneren, moet een aantal randvoorwaarden in orde zijn. Zo is het belangrijk dat de bekostiging goed geregeld is, hiervoor is een heldere aanspraak wijkverpleging noodzakelijk. Ook moet de wijkverpleegkundige de ruimte hebben om de zorgvragen van individuele cliënten in overleg met die cliënten goed te beantwoorden. Er wordt hard gewerkt om alles op tijd af te krijgen. Voor de zomer wordt de aanspraak wijkverpleging aan de Tweede Kamer aangeboden; over de bekostiging spreken we ook nu al regelmatig met de Nza. Daarnaast is de V&VN op verzoek van VWS samen met o.a. ActiZ bezig om richtlijnen op te stellen voor de indicatiestelling.
Verbinding
Bezuinigingen in de zorg worden het komend jaar niet gerealiseerd via een korting op de tarieven, maar doordat zorgorganisaties op een andere manier gaan werken: in overleg met de cliënt en zijn sociale netwerk én met de inzet van technologie wordt alleen die zorg geleverd die echt nodig is. Verpleegkundigen en zorgorganisaties zijn nauw met elkaar verbonden en hebben elkaar nodig om dit te realiseren. De lijnen zijn kort. Een wijkverpleegkundige in dienst van een thuiszorgorganisatie werkt in een team van zorgprofessionals uit de eigen organisatie om samen de benodigde zorg te verlenen, en een signalerende en preventieve functie in een wijk of dorp uit te oefenen.
Daarnaast is zij goed ingebed in de eerstelijn: snel kunnen schakelen met de huisarts en andere eerstelijnsaanbieders is essentieel, net als de contacten met welzijnsaanbieders en gemeenten.
Niet terug, maar vooruit
Vaak wordt gesproken over de terugkeer van de wijkverpleegkundige, of dat de verpleegkundige haar vak terug krijgt. Gezien de veranderingen waar we nu in zitten, vind ik dat een onjuiste stelling. Ik denk dat het vak van verpleegkundige, of dat nu in de wijk is of intramuraal de afgelopen jaren wel degelijk anders is geworden. Ingewikkelder en uitdagender, door de meer complexe zorgvraag van mensen die steeds ouder worden en langer zelfstandig blijven wonen. In het internationale thema van de dag van de verpleging zien we dat terug niet voor niets terug: verpleegkundigen vormen een belangrijke groep; zij hebben veranderpotententieel. En staan als gevolg hiervan aan de basis van onze gezondheidszorg.
Aad Koster
Directeur ActiZ