Het is goed om eens in de zoveel tijd vaste uitgangspunten opnieuw ter discussie te stellen. Dat heeft Nederland (Gezondheidsraad en ZonMw) gedaan tijdens een internationale bijeenkomst in Den Haag. Hier werd gefilosofeerd over het begrip Gezondheid.
Het resultaat is opgenomen in de British Medical Journal van 30 juli 2011, voorzien van een editorial en met opvallende vermelding op de cover: “Health, time for a new definition?”.
Internationaal debat
De Wereldgezondheidsorganisatie definieert gezondheid als “a state of complete physical, mental or social well-being and not merely the absence of disease or infirmity” . Deze brede definitie heeft ongetwijfeld een idealistische achtergrond, maar de keerzijde ervan is dat bijna iedereen als “ziek” aangemerkt kan worden. Al in 2008 had de in Canada werkzame Alejandro Jadad in de BMJ opgeroepen om hierover een internationaal debat te voeren. Die oproep is dus opgepakt door de Gezondheidsraad en ZonMw.
Andere benadering
De internationale bijeenkomst had niet zozeer het doel om een nieuwe definitie te ontwikkelen als wel om een andere benadering te bepleiten. Zo kwam de bijeenkomst tot het concept van “health, as the ability to adapt and to self manage”. Dit concept zou toegepast kunnen worden op somatisch, psychisch en sociaal gebied. Dit heeft gevolgen voor patiëntenzorg, gezondheidsbeleid en het wetenschappelijk onderzoek.
Andere conclusies
Vooral in deze tijd van veroudering van de populatie en een toename van het aantal chronisch zieken is het van belang gezondheid dynamischer te benaderen. Niet zozeer staat de aandoening centraal, maar eerder gaat het om de adaptieve mogelijkheden, het zelf-management en uiteraard de kwaliteit van leven. Als we interventies in de gezondheidszorg beoordelen langs deze “maten” kunnen we over de waarde ervan tot heel andere conclusies komen dan wanneer we alleen kijken naar het ziektebeeld. Voor verdere verdieping kan ik het artikel in de British Medical Journal aanbevelen. Natuurlijk is met deze publicatie de discussie niet gesloten. Integendeel, deze moet voortgezet worden. Commentaar is dus van harte welkom.
Henk Smid
Directeur ZonMw