Als er medailles zouden worden uitgereikt voor snel gesloten akkoorden, dan hadden de partijen in zorg vast een podiumplek gehaald. In een recordtijd, drie weken, lag er midden juli een vernieuwing van de afspraken om verantwoord te bezuinigen.
Zekerheid
Die korte tijd zegt gelukkig niets over de kwaliteit van de inhoud van de afspraken. Naast duidelijkheid tot en met 2017 is voor de ggz-sector de belangrijkste uitkomst: zekerheid voor instellingen en patiënten over toegang, pakket en kwaliteit.
Ik ben blij met de constatering dat de ggz-zorg in Nederland van hoge kwaliteit is. Dat bevestigt wat we al wisten, maar ook dat het goed was om besprekingen over het Bestuurlijk Akkoord in te gaan met onze eigen visie op de ggz. De aanscherpingen zijn een verbetering van het vorige akkoord. Er is meer samenhang en zo kan de door iedereen gewenste doelmatigheid beter bereikt worden
Brancheverengingen aan zet
Spannend wordt wat de waarde zal blijken te zijn van deze landelijke afspraken. Vormen zij daadwerkelijk de agenda voor de toekomst van de ggz? Is dit het kader en gaat er in gezamenlijkheid aan die toekomst gewerkt worden? Of nemen de verschillende partijen de ruimte zelf afspraken te interpreteren en is alleen het financiële kader een zekerheid? Het Bestuurlijk Akkoord Toekomst GGZ heeft dus ook gevolgen voor de landelijke partijen. In een veranderende omgeving met vooral focus op de lokale praktijk moeten de brancheverengingen bekijken hoe zij zich het best tot elkaar verhouden. En hoe ze zekerheid en toegevoegde waarde kunnen bieden aan hun leden. Welke rol kunnen en willen de brancheorganisaties spelen en hoe sturend of dwingend wil de minister zijn, nu de risico’s in het veld liggen? En kunnen of durven patiënten en verzekerden hun stem laten horen als er in hun ogen verkeerde keuzes worden gemaakt? Veel vragen dus.
Eigen kracht
In onzekere tijden vind ik dat je uit moet gaan van eigen kracht en je niet moet laten leiden door onzekerheid of politiek opportunisme. In 2010 vormde het pamflet ‘Zorg werkt!’ de basis voor ons werk en later ook het uitgangspunt voor de onderhandelingen over het Bestuurlijk Akkoord. We kozen voor zorg dicht bij onze patiënten, ambulantisering, e-health, versterking van de eerste lijn en preventie. Nu, drie jaar later, is er ‘De ggz in beweging’ waarin we onze positie in de zorg en in de maatschappij bepalen. Deze meerjarenvisie wordt gepresenteerd tijdens het congres van GGZ Nederland op 4 september.
Samen
De ggz staat meer dan ooit midden in de samenleving. Er moet nauw samengewerkt worden met traditionele stakeholders zoals zorgverzekeraars en de landelijke overheid, maar ook met gemeenten. Maar ook zien we dat de ggz moet aansluiten bij andere partijen in de maatschappij. Daarom is er een convenant gesloten met UWV Nederland, om behandeling en werk beter op elkaar aan te laten sluiten. En werken we samen met de politie om veiligheid op straat te verbeteren (voor zover psychische zorg daar aan kan bijdragen). Maar een veranderende opvatting over goede zorg maakt ook dat we in overleg moeten met woningbouwverengingen, want ambulantisering klinkt mooi, maar het moet praktisch wel kunnen. En wat te denken van het onderwijs? Een groot aantal psychische stoornissen ontwikkelt zich tijdens de adolescentie. Dan is het fijn als onderwijzers en docenten weten hoe ze zoiets kunnen herkennen en hoe ze er mee om moeten gaan. Heb ik de huisartsen al genoemd? Als poortwachter van de zorg zullen zij er in samenwerking met de praktijkondersteuners die gespecialiseerd zijn in ggz op moeten toezien dat patiënten op de juiste plek terecht komen. En zo zijn er nog veel meer organisaties waar GGZ Nederland contacten mee aan gaat en landelijk afspraken maakt.
Als maatschappelijk middenveld spelen we allemaal onze rol in de samenleving.GGZ Nederland ziet het als haar taak, omschreven in de nieuwe meerjarenvisie ‘De ggz in beweging’, verbindingen te leggen. We zullen onze blik moeten verruimen, omdat geestelijke gezondheid zich op een breder terrein dan dat van de instellingen afspeelt. ‘Zorg werkt! had ons al in beweging gezet, het eerste en het vernieuwde Bestuurlijk Akkoord lieten ons versnellen. Het is nu tijd deze beweging vast te houden en als ggz niet stil te vallen.
Paul van Rooij
Voorzitter GGZ Nederland tot medio 2013
Op 4 sept heeft GGZ Nederland haar Meerjarenvisie, waar dit blog over gaat, gepresenteerd tijdens het afscheidssymposium van Marleen Barth