De kostenexplosie in het Nederlandse zorgstelsel wordt mede veroorzaakt door behandelingen die onnodig zijn dan wel geen aantoonbaar effect hebben. Dat betoogden verschillende deskundigen dinsdagavond in het NCRV-actualiteitenprogramma ‘Altijd wat’. Daarnaast is er sprake van overcapaciteit. Volgens CZ-voorman Wim van der Meeren kunnen er circa vijftien ziekenhuizen dicht.
Onder het motto ‘Zorgkosten tegen het licht’ gaat Altijd wat in op de achtergronden van de kostenexplosie in de zorg. Verschillende deskundigen wijzen in dit verband op zorg die zonder duidelijke noodzaak wordt geleverd. “Voor heel grote delen van de zorg weten we niet wat de meerwaarde voor de patiënt is”, stelt hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp. “Er zijn veel behandelingen en diagnostiek waarvan onzeker is of dat echt meerwaarde heeft bij het oplossen van het probleem van de patiënt.”
Onzin
Artsen onderkennen het probleem, zo blijkt uit het commentaar van longarts Mariska Koster van het Deventer Ziekenhuis: “Vijftig procent van wat wij doen is onzin, maar we weten niet zo goed welke vijftig procent.” Ook bestuursvoorzitter Marcel Levi van het AMC is van mening dat er veel diagnostische tests en operaties zijn “waarvan je je echt moet afvragen of het wel echt nodig is”. Levi: “Als we dat er allemaal uitknippen, dan wordt die gezondheidszorg ook wel een stukje efficiënter.”
Schadelijk
Bestuursvoorzitter Wim van der Meeren van zorgverzekeraar CZ gaat nog een stap verder door te stellen dat sommige ingrepen niet alleen onnodig, maar ronduit schadelijk voor de patiënt en ook om die reden kostenverhogend zijn. “Galblaasoperaties zijn een goed voorbeeld”, stelt van der Meeren. “In de helft van de gevallen heeft een patiënt na een galblaasoperatie nog steeds klachten. De vraag is dan: had die galblaas er wel uit gemoeten? Waarschijnlijk niet. Is dat erg? Ja, dat is erg, want in één procent van de gevallen gaat zo’n galblaasoperatie ernstig mis. Dan houden we dus een invalide patiënt over. Dat zijn in Nederland 135 gevallen per jaar. Waarschijnlijk is dus de helft van die gevallen overbodig. Die mensen hadden helemaal niet geopereerd moeten worden.” Hoogleraar Westendorp spreekt in dit verband van “dubbelzorg”.
Overcapaciteit
Daarnaast worden de kosten van de zorg opgedreven door overcapaciteit in de ziekenhuissector. Volgens Van der Meeren kan Nederland met zo’n vijftien ziekenhuizen minder toe dan de huidige negentig zonder dat dit wachtlijsten veroorzaakt. Met name in grote steden als Amsterdam en Rotterdam kan er volgens Van der Meeren makkelijk een ziekenhuis gesloten worden.
AMC-topman Levi vindt dat de ziekenhuizen de daad bij het woord moeten voegen. “Het probleem is dat ziekenhuizen nog steeds overal hetzelfde inkopen”, aldus Levi in Altijd wat.