Het meeste IZA-geld gaat naar ziekenhuiszorg

Foto: jirsak/Stock.adobe.com

Dat staat in het vandaag gepubliceerde sectorrapport Zorgtransformatie van ING Research. Verder komt de vereiste zorgtransformatie nauwelijks van de grond, zo constateren de onderzoekers.

Ziekenhuiszorg

Op basis van de cijfers over het eerste kwartaal van 2025 blijkt zo’n twee derde van de middelen naar plannen gaat waarin de medisch-specialistische zorg een belangrijke rol speelt. Het sociaal domein – de gemeenten en maatschappelijke organisaties die de Jeugdwet, Participatiewet, Wmo en een deel van de wet Publieke gezondheid uitvoeren –  komt er bekaaid vanaf met zo’n 25 miljoen tot 30 miljoen euro. Dat is ongeveer 5 procent van het totaal. Zorgverzekeraars kijken vanuit hun bekostigingsrol kritisch naar de aanvragen en stellen vaak extra eisen aan de plannen. Dit maakt het een stroperig proces met hoge kosten voor de inhuur van adviseurs, waarbij veel hordes moeten worden genomen om de benodigde middelen te verkrijgen.

Geoormerkt geld

Op zich is het niet gek dat het meeste geld naar de medisch-specialistische zorg gaat, want zo was het ook bedoeld. Bij de start van het IZA is afgesproken dat 1,4 miljard van het totaalbedrag aan 2,8 miljard euro aan transformatiegeld werd geoormerkt. Oormerking per sector is met name bedoeld “om de sectoren een beeld te bieden van welke transformatiemiddelen zij minimaal zullen krijgen, mits daar goedgekeurde plannen tegenover staan. Op die manier wordt gestimuleerd dat niet één of twee sectoren alle transformatiemiddelen gebruiken, maar dat alle sectoren hierop aanspraak kunnen maken”. Het geoormerkte geld is verdeeld over de sectoren: 940 miljoen euro naar medisch-specialistische zorg, 160 miljoen euro naar de ggz, 160 miljoen euro naar huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg en 140 miljoen euro naar wijkverpleging.  

Zorgtransformatie

Terug naar het sectorrapport: “De landelijke zorgakkoorden geven de juiste richting aan, maar zijn te vrijblijvend en doen weinig aan de grondoorzaken van trage zorgvernieuwing”, stellen de onderzoekers. Volgens hen remmen drie grote belemmeringen de zorgtransformatie:

• Governance-uitdagingen als beperkte reikwijdte, uitvoeringskracht en regievoering;  
• Gebrek aan stimulerende financiële prikkels;
• Verkokerde uitvoeringsregimes en ontoereikende domeinoverstijgende betaaltitels.

Versnelling

Als mogelijkheden om zorgtransformatie te bevorderen noemt ING: minder verkokering in stelsel, meer regie op zorgvernieuwing, meer geld van zorg- naar sociaal domein overhevelen en resultaatgerichte bekostigingsvormen implementeren, en de digitale uitwisseling van medische gegevens versnellen.