Kamer wil nieuwe rechtsvorm voor ‘steward-owned’-bedrijven

Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde onlangs een motie van die strekking. De motie was een gezamenlijk initiatief van D66 en NSC.

BuurtzorgT en steward-ownership

‘Steward-owned’-bedrijven, zoals BuurtzorgT, zijn geen traditionele vennootschap (bv). Bij een bv hebben de aandeelhouders zowel de zeggenschap als het financieel belang. Bij steward-ownership, ofwel het ‘rentmeestermodel’, zijn de zeggenschap en het financieel belang van elkaar gescheiden. Het zijn de stewards, of rentmeesters die zeggenschap hebben. Bij de uitoefening van de zeggenschap richten de stewards zich op het belang van de onderneming zelf. Ze stellen de continuïteit en doelstelling van de onderneming centraal. Bij BuurtzorgT zijn de oprichters Jos de Blok en Nico Moleman stewards.

‘Steward-owned’-bedrijven

De winst van ‘steward-owned’-bedrijven is van de onderneming zelf. De winst dient de continuïteit en doelstelling van de onderneming. Zo kan de onderneming weliswaar eigen vermogen aantrekken door aandelen uit te geven, maar het dividend blijft beperkt tot een redelijke vergoeding voor het verschafte kapitaal.

Zeggenschap en financieel belang

Ondernemingen die het model al jaren toepassen, staan vaak bekend om hun goede werkgeverschap en maatschappelijke betrokkenheid. Ze streven ernaar om de ‘waarde-creatie’ voor de onderneming te behouden, zodat de winst niet weglekt naar aandeelhouders. Ongewenste overnames zijn ondenkbaar, omdat zeggenschap niet te koop is.

Efteling

In Nederland zijn er al meer dan honderd ondernemingen die het rentmeestermodel toepassen. De variatie is groot. Het gaat om startende ondernemers, gevestigde bedrijven en familiebedrijven, die een alternatieve vorm van bedrijfsoverdracht zoeken. Naast BuurtzorgT in de zorg zijn de Efteling en bouwbedrijf TBI voorbeelden van buiten de zorg.

Rentmeestervennootschap

De inrichting van het rentmeestermodel is op dit moment relatief kostbaar en tijdrovend, omdat het Nederlandse recht nog geen rechtsvorm voor het rentmeestermodel kent. Ondernemers maken nu gebruik van structuren met verschillende bv’s en stichtingen. Daarbij maken ze hoge kosten en lopen ze tegen allerlei obstakels aan. De introductie van de rentmeestervennootschap als nieuwe rechtsvorm kan dat veranderen.

BuurtzorgT

Bas van Riet Paap, bestuurder van zorgaanbieder BuurtzorgT, juicht de ontwikkelingen toe. “BuurtzorgT heeft met het rentmeestermodel gebruikgemaakt van de ‘snelheid’ van een bv en de ‘integriteit’ van een stichting. We hebben veel moeten knutselen om binnen de wet- en regelgeving voor de zorg te vallen. Een nieuwe rechtsvorm is essentieel om de snelheid en integriteit te borgen.”