Een van de redenen voor het verschil in de groei tussen het aantal tandartsen en het aantal mondhygiënisten is de vergrijzing binnen de eerste groep. Onder tandartsen is een groter aandeel 50-plussers werkzaam (43 procent in 2019) dan onder mondhygiënisten (20 procent in 2019). Bij de tandartsen zal daarom een groter deel uitstromen. Ook is de jaarlijkse opleidingsinstroom van mondhygiënisten hoger dan van tandartsen: 306 tegenover 275 in 2018.
Extern rendement
De hogere uitstroom van tandartsen wordt gedempt door een hoger ‘extern rendement’: het aandeel tandartsen dat na afronding van de opleiding in het beroep werkzaam blijft, is hoger dan bij mondhygiënisten. Na één jaar zien we dat 97 procent van de tandartsen werkzaam is in hun beroep tegen 79 procent van de mondhygiënisten. Dit komt waarschijnlijk doordat mondhygiënisten vaker dan tandartsen kort na hun afstuderen een vervolgopleiding volgen. Het verschil in extern rendement wordt later na het afstuderen overigens wel kleiner.
Extra instroom
Daarnaast kennen tandartsen in tegenstelling tot mondhygiënisten een jaarlijkse ‘extra’ instroom uit het buitenland. In 2018 waren dit zo’n 100 personen. Deze ontwikkeling speelt volgens Nivel echter geen rol van betekenis bij het verklaren van het verschil in de ontwikkeling van beide beroepsgroepen, aangezien dit aantal de laatste jaren afneemt en sowieso slechts zo’n 40 procent van de ingestroomde tandartsen langdurig in Nederland actief blijft.
Tijdsbesteding
Als onderdeel van het onderzoek heeft Nivel ook gekeken naar de tijdsbesteding van tandartsen en mondhygiënisten. Beide beroepsgroepen besteden zo’n driekwart van hun werkzame uren aan de patiënt; tandartsen 76 procent en mondhygiënisten 79 procent. Wel werken tandartsen gemiddeld 39 uur tegen mondhygiënisten 32 uur. Het maakt verschil of zij praktijkhouder zijn of niet: praktijk-houdende mondhygiënisten werken gemiddeld 38 uur per week, mondhygiënisten in loondienst 29 uur. Voor tandartsen is het verschil wat kleiner: praktijkhouders werken gemiddeld 42 uur en tandartsen in loondienst 36 uur.