Met de invoering van een nieuwe richtlijn voor het operatieve proces zetten de medisch specialisten een volgende stap richting veiliger ziekenhuiszorg. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) ziet vanaf volgend jaar toe op naleving van de richtlijn.
De nieuwe richtlijn heeft betrekking op het zogeheten peri-operatieve proces. In het ‘draaiboek’ zijn stringente afspraken vastgelegd over onderlinge communicatie, medicatie, apparatuur en verantwoordelijkheden tijdens de operatie. “Zo staat precies beschreven wie waar verantwoordelijk voor is, zijn er stopmomenten waarin ondermeer medicatie en apparatuur gecheckt en besproken moet worden, en ligt vast waar overdrachten van de ene naar de andere specialist of afdeling aan moeten voldoen”, zegt André Wolff, voorzitter van de richtlijnencommissie perioperatief traject namens de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA).
Samenwerking
Eerder verscheen al een soortgelijke richtlijn voor het pre-operatieve traject. Volgend jaar zomer verschijnt een derde richtlijn die betrekking heeft op het postoperatieve traject. Met dit drieluik liggen straks alle stappen rond het hele operatieproces vast, inclusief één operatiedossier, cruciale stopmomenten en veiligheidschecks. “Dankzij de richtlijnen, dring je bijvoorbeeld fouten met verwisselingen terug en kan je geen informatie over het hoofd zien”, legt Wolff uit. “Daarnaast werk je hechter samen. Uit diverse onderzoeken blijkt dat door goede samenwerking vier tot vijf keer minder fouten worden gemaakt.”
Checklist
Onderdeel van de richtlijnen is de door het AMC ontwikkelde checklist SURPASS. Die schrijft ondermeer voor dat drie afzonderlijke bronnen moeten aantonen of het de juiste patiënt betreft en of hij de juiste operatie op de juiste ‘locatie’ krijgt. Andere onderdelen die de specialisten gezamenlijk bespreken zijn eventuele allergieën, het antibioticabeleid en de aanwezigheid van bekwaam personeel en geschikte materialen. Pas als alles klopt mag de operatie worden uitgevoerd.
Kritiek
De richtlijnen pre-, per- en postoperatief zijn ontwikkeld door de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) en de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH). Ze worden onderschreven door dertien wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten, de patiëntenkoepel NPCF en de NVZ vereniging van ziekenhuizen. De richtlijnen zijn ontwikkeld naar aanleiding van drie kritische rapporten van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Die toonden aan dat er met name rond de overdracht zaken fout gaan bij operaties. Er bleek geen vaste structuur voor te zijn waardoor belangrijke onderwerpen als bloedverlies, medicatie en pijnbestrijding niet of slecht werden vastgelegd.