Wetenschappers mogen niet meer zomaar publiceren over hun onderzoek naar ziekmakende virussen, bacteriën en schimmels. Als de informatie gebruikt zou kunnen worden voor de fabricage van biologische wapens, moet een exportvergunning worden aangevraagd. Dat is het gevolg van een uitspraak van de rechtbank Noord-Holland.
Deze uitspraak kan gevolgen hebben voor wetenschappers in de hele Europese Unie, omdat het over Europese regelgeving gaat. Rechters in andere landen kunnen deze uitspraak volgen, maar zijn er niet aan gebonden, legde de persrechter vrijdag uit.
Biologisch wapen
Aanleiding voor de uitspraak is een verschil van mening tussen vogelgrieponderzoeker Ron Fouchier van het Erasmus MC en het ministerie van Economische Zaken. Fouchier doet onderzoek naar het virus H5N1, dat vogelgriep veroorzaakt. Als het vogelgriepvirus muteert en van mens tot mens kan overgaan, bestaat het risico van een pandemie. De angst bestaat dat het virus als biologisch wapen ingezet kan worden als het in verkeerde handen terecht komt.
Fouchier vindt het van de gekke dat hij een ambtenaar om toestemming moet vragen voordat hij mag publiceren over zijn onderzoek. “Als wetenschapper wil je je resultaten zo snel mogelijk delen met internationale collega’s. De rechtbank acht wetenschappers er niet toe in staat om een goede afweging te maken tussen risico en nut van publicatie. Blijkbaar zijn exportambtenaren daar beter in.”
Hoger beroep
Of het Erasmus MC in hoger beroep gaat tegen de uitspraak, is nog niet duidelijk. “Als wetenschapper wil je je hier natuurlijk niet bij neerleggen. Dit is een aantasting van je academische vrijheid, dat is onacceptabel. Maar het is aan de juristen om te bepalen of het handig is om beroep aan te tekenen”, legde Fouchier vrijdag uit.
Wetenschapsorganisatie KNAW gaat geen actie ondernemen op de aantasting van de academische vrijheid, zoals Fouchier de kwestie noemt. ,,We zijn bezig met een systeem waarin wetenschappers in een vroeg stadium met mensen uit de veiligheidshoek hun onderzoek kunnen bespreken. Niemand heeft er baat bij dat dit soort dingen uiteindelijk bij een rechter moeten worden uitgevochten”, aldus een woordvoerster vrijdag. (ANP)