Het geld voor de wijkverpleging is een van de weinige extra’s die het kabinet heeft begroot voor volgend jaar. “Om zorg toegankelijk, betaalbaar en van goede kwaliteit te houden, moeten we deze toekomstbestendig maken”, aldus VWS. “Dat vraagt meer aandacht voor preventie en gezondheid, focus op organisatie en regie en oog voor vernieuwing en werkplezier.” Het kabinet trekt daarom wel 14 miljoen euro uit voor de ‘stimuleringsregeling e-health thuis’ en 4 miljoen voor de ‘subsidieregeling juiste zorg op de juiste plek’.
Salarissen zorg
Er komt geen extra geld voor de salarissen in de zorg. De Tweede Kamer drong er vorige week nog bij het kabinet op aan voor volgend jaar 600 miljoen euro vrij te maken voor salarissen voor zorgpersoneel. De lonen zijn volgens de Kamer structureel lager dan in andere sectoren en de medewerkers hebben bovendien “minder perspectief op groei”. Minister De Jonge (VWS) reageerde toen terughoudend. Hij zei de indruk te hebben dat zorgpersoneel meestal stopt om andere redenen dan hun loon.
Het kabinet moet ophouden met vertragen en de lonen in de zorg nu structureel verhogen, vindt FNV Zorg en Welzijn: “De nood is hoog, want zonder betere arbeidsvoorwaarden loopt de hele zorgsector leeg. Het kabinet lijkt weinig urgentie te zien, want iedere motivatie om de medewerkers in de zorg ook maar een structureel dubbeltje extra te geven ontbreekt tot nu toe. Heel veel langer kan de minister het ondersteunen van de zorg niet uitstellen”, vindt FNV Zorg en Welzijn.
Vicevoorzitter Kitty Jong: “Stop met de vertragingstactieken en kom eindelijk over de brug, zoals ook de Tweede Kamer meerdere malen heeft gevraagd. De zoveelste schoffering van alle mensen in een onmisbare sector.”
Meer reacties op VWS-begroting 2022: ZN en kabinet maken zich zorgen om blijvende stijging uitgaven.
Lovende woorden
Overigens dankte koning Willem-Alexander in zijn Troonrede al het zorgpersoneel. Hij sprak lovende woorden over de medewerkers in ziekenhuizen, verpleeghuizen en de thuiszorg tijdens de pandemie: “Daar is een buitengewone prestatie geleverd. De komende periode staat in het teken van mentaal en fysiek herstel voor deze beroepsgroep, terwijl tegelijkertijd uitgestelde operaties en behandelingen moeten worden uitgevoerd.”
ActiZ vindt dat het salaris van mensen die in de ouderenzorg werken snel omhoog moet: “Hoeveel moties zijn er nodig om de publieke waardering voor zorgmedewerkers ook om te zetten in meer loonruimte?”. De koepelorganisatie vindt het “terecht” dat de koning waardering voor het personeel uitspreekt, maar het “mag niet bij woorden blijven”.
Ook NFU is teleurgesteld dat het demissionaire kabinet geen extra loonruimte biedt, ondanks aangenomen moties in de Tweede Kamer. Voorzitter Margriet Schneider: “De komende jaren zijn veel nieuwe zorgprofessionals nodig, onder andere vanwege demografische ontwikkelingen. Om het beroep aantrekkelijk te maken zijn loopbaanmogelijkheden en een passende beloning belangrijk. Extra financiële middelen zijn nodig en een meerderheid van de Kamer wil dit. De politiek moet echt over de brug komen.”
Met NU’91 is vorige week een nieuwe cao overeengekomen. “Hiermee hebben de NFU en de umc’s hun verantwoordelijkheid genomen om de impasse in de vastgelopen cao-onderhandelingen te doorbreken”, zegt Schneider: “Er kon niet langer op het kabinet worden gewacht. Zorgmedewerkers verdienen, juist nu, een betere beloning en goede arbeidsvoorwaarden.”
Mentale effecten corona
Ander gevolg van de coronacrisis is het mentale effect op ouderen (eenzaamheid) en de jeugd. De koning herhaalde de toezegging van het kabinet in juni dat de regering volgend jaar 1,3 miljard euro extra uittrekt voor jeugdzorg: “Om knelpunten op te lossen en tegelijkertijd structurele verbeteringen te realiseren.” Het kabinet is demissionair, zei de koning, “maar sommige onderwerpen zijn zo urgent dat stilstand nu ons land onnodig op achterstand zou zetten.”
Volgens Willem-Alexander is tijdens de coronacrisis gebleken hoe “belangrijk en effectief regionale, nationale en internationale samenwerking en afstemming in de zorg kunnen zijn. Dat is belangrijk met het oog op de periode na corona, waarin grote vragen beantwoord moeten worden. De eerste is: hoe zorgen we dat we paraat staan voor een volgende pandemie? Daarvoor werkt de regering aan een plan.”
Behouden personeel
Het kabinet steunt de sector wel in het werven, scholen en behouden van zorgmedewerkers. Door de coronacrisis is het tekort aan stageplekken voor studenten van zorgopleidingen verder toegenomen: veel stages zijn uit- of afgesteld. In 2022 is er 63,5 miljoen euro beschikbaar om werkgevers een impuls te geven om meer stageplekken aan te bieden en deze op een innovatieve wijze vorm te geven.
Het kabinet wil ook dat – behalve de 1,3 miljard euro die afgelopen juni voor volgend jaar extra werd beloofd – de jeugdzorgsector zich inzet voor een “hervormingsagenda”. Een nieuw kabinet zal moeten besluiten over “een beter werkend en betaalbaar jeugdstelsel”.
In die hervormingsagenda moeten afspraken komen die leiden tot een “duurzame verbetering van het jeugdhulpstelsel, waarin zorg beschikbaar is voor kinderen die dat echt nodig hebben, gemeenten betere uitvoeringskracht hebben en meer inzicht komt in informatie zoals gebruik van jeugdzorg, uitgaven en wachttijden.”
Hogere zorgpremie
Om de toenemende kosten van de zorg te financieren, verwacht het kabinet dat in 2022 de zorgpremie van de basisverzekering stijgt met ongeveer 2,75 euro per maand, tot ongeveer 125,75 euro per maand. Eerder had het kabinet al gezegd dat het eigen risico 385 euro blijft.
Coronacrisis
Het kabinet blijft zich inzetten om de coronacrisis te bestrijden en investeert ook komend jaar in het vaccinatieprogramma, de monitoring van de verspreiding van het virus via de testcapaciteit en het versterken van de GGD’en. Ook werkt het kabinet aan het verbeteren van de pandemische paraatheid: er wordt een plan gemaakt om voldoende voorbereid te zijn op pandemieën.
De meest ingrijpende fase van de coronacrisis ligt achter ons, meent het kabinet, maar risico’s blijven. Daarom investeert VWS in 2022 vooralsnog 2,1 miljard euro in de coronabestrijding. Omdat GGD’en een rol blijven spelen in de coronabestrijding wil het kabinet deze organisaties versterken. Door extra geld beschikbaar te stellen voor bron- en contactonderzoek, teststraten en het vaccinatieprogramma.
Ander onderdeel van de pandemische paraatheid is het opbouwen van de nationale zorgreserve, een duurzaam bestand van zorgprofessionals die kunnen inspringen in tijden van crisis. Hier trekt het kabinet per jaar 5 miljoen euro voor uit vanaf 2022.
“Verpleging en verzorging” worden met de mond wel gewaardeerd, maar feitelijk uitsluitend als kostenpost. gezien. De opbrengsten daarvan zijn binnen dit 19e eeuws denkraam van het huidig uiteen vallend kabinet in een Rijksbegroting niet te waarderen. “Zorg” is een containerbegrip en dus van zeer diverse inhoud. De individu gerichte zorg voor het gezond bestaan en deskundige hulp wanneer dat zelf niet kan lukken, krijgt in deze begroting geen gezicht. Terugtredende overheid? Dan maar voluit weer markt en particuliere hulp gaan bieden aan de sterksten?