Zorginstellingen ‘verzwijgen’ ieder jaar zeker twintig calamiteiten voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De bewuste calamiteiten komen aan het licht door meldingen van burgers. De IGZ merkt wel op dat aanbieders niet altijd opzettelijk verzuimen calamiteiten te melden.
Om het meldgedrag te verbeteren gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) instellingen die geen of weinig calamiteiten melden beboeten. Dat blijkt uit een brief van de IGZ naar aanleiding van een jaargesprek met een groot ziekenhuis. “Het nieuwe beleid van de inspectie houdt in dat zij strenger gaat toezien”, aldus de betrokken senior-inspecteur. “In de toekomst kan een ziekenhuis dat nauwelijks calamiteiten meldt een boete ontvangen indien een burger een calamiteit meldt en het ziekenhuis dit heeft nagelaten.”
In weerwil van deze opmerking geeft de inspectie aan dat de boeteclausule geen nieuw beleid is. Zorginstellingen zijn volgens de IGZ al langer verplicht om op basis van de Kwaliteitswet zorginstellingen calamiteiten te melden. “Het niet-onverwijld melden is al langer beboetbaar”, aldus een woordvoerster.
Uitgebreider contact
Toch is er blijkens het Jaarbeeld 2013 wel het één en ander bij de inspectie veranderd, met name waar het om signalen van burgers gaat. “We hadden in 2013 uitgebreider en persoonlijker contact met de burger die meldde”, aldus de IGZ in het Jaarbeeld. “Een klacht van een burger verwezen wij tot 2012 direct door naar de betrokken zorgaanbieder. Sinds medio 2012 zijn wij ook die klachten gaan registreren. De betreffende klachten nemen wij mee in ons systeem om te komen tot een beeld van een zorgaanbieder.”
Niet herkennen
Volgens de inspectie komt het jaarlijks zo’n 20 keer voor dat burgers calamiteiten melden die niet door het ziekenhuis zijn gemeld. De IGZ merkt daarbij wel op dat dit verzuim niet altijd intentioneel hoeft te zijn. “Het kan ook voorkomen dat het ziekenhuis een incident in eerste instantie niet herkend heeft als calamiteit, maar als complicatie heeft gezien, en dat deze via een melding, of bijvoorbeeld via de klachtencommissie pas aan het licht komt”, aldus de woordvoerster.
De inspectie definieert een calamiteit als “een gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en die tot de dood of een ernstig schadelijk gevolg voor een patiënt of cliënt heeft geleid”. Bij niet melden van een calamiteit volgt in eerste instantie een waarschuwing. Bij recidive kan de boete oplopen tot maximaal 16.750 euro.
Over het totale aantal calamiteiten is de IGZ in het Jaarbeeld niet helemaal duidelijk. In 2013 kreeg de IGZ ruim 9000 meldingen binnen, maar die kunnen lang niet allemaal als calamiteit worden aangemerkt. Bovendien hebben ze betrekking op de hele sector. Zo’n 1500 meldingen hadden betrekking op de medisch specialistische zorg. Ruim 70 procent van alle meldingen is afkomstig van zorgaanbieders en bedrijven. Ongeveer 18 procent kwam van burgers. Bij 7 procent van de meldingen meldde zowel de zorgaanbieder als een betrokken burger.
Meldingen waarbij sprake is van overlijden van de patiënt of cliënt – suïcides niet meegerekend – vormen een grote groep binnen het totaal aantal meldingen dat de IGZ jaarlijks ontvangt: 18 procent in 2013.