Zorgverzekeraars starten zelf meldpunt voor medicijntekorten

Medicijntekorten zijn een steeds groter wordend probleem, niet alleen in Nederland maar ook in andere landen in West-Europa. “We zijn erg afhankelijk van India en China voor medicijnen of de grondstoffen voor medicijnen”, zegt Petra Wormser, algemeen directeur van ZN. “Dat maakt ons kwetsbaar, met alle spanningen in de wereld. Bovendien zijn de aanvoerlijnen lang. Toen er bijvoorbeeld een schip dwars lag in het Suez-kanaal, hadden wij direct een tekort aan medicijnen.”

Meldpunt voor medicijntekorten

Een landelijk onafhankelijk meldpunt voor medicijntekorten is een langgekoesterde wens van zorgverzekeraars. “Als je dreigende tekorten eerder ziet aankomen, kun je beter anticiperen. We doen dat het liefste samen met de groothandel, apothekers en toeleveranciers. Maar dat lukt tot nu toe nog niet.”

Het gezamenlijke initiatief voor een meldpunt komt niet van de grond om meerdere redenen. Partijen willen of kunnen geen data aanleveren. Bovendien blijkt het lastig overeenstemming te vinden over de definitie van een medicijntekort. “Is er al sprake van een tekort als er in een bepaalde regio een tekort is of moet er echt een landelijk tekort zijn? Daarnaast blijkt het lastig voor alle partijen om data op orde te hebben.”

Nederland is een van de weinige landen in Europa zonder een openbaar en centraal informatiepunt voor geneesmiddelentekorten waar zorgverzekeraars aan kunnen deelnemen. Minister van VWS Jan Anthonie Bruijn heeft vorige week in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat de overheid Europese regelgeving hierover afwacht. Deze wordt echter pas over een paar jaar verwacht.

ZN wil niet langer wachten en begint als eerste stap zelf met een meldpunt. Daarop krijgen zorgverzekeraars beter inzicht in de veranderingen en mogelijke effecten als preferente merken bij andere verzekeraars niet meer leverbaar zijn. Er moet dan voor een alternatief worden gekozen. Apothekers krijgen daarnaast in één oogopslag inzage in veranderingen in preferente medicijnen. “Dat is informatie die we nu nog niet delen. Als we die wel delen, kun je eerder zien in welke regio’s medicijntekorten dreigen. Zorgverzekeraars hebben zorgplicht. We willen niet dat patiënten de dupe zijn van medicijntekorten.”

Preferentiebeleid zorgverzekeraars

Diverse onderzoeken (ABN AMRO en Consumentenbond) wijzen het preferentiebeleid van zorgverzekeraars aan als belangrijke oorzaak van het medicijntekort. Het preferentiebeleid betekent dat zorgverzekeraars nog maar één medicijn vergoeden met dezelfde werkzame stof, waardoor andere leveranciers hun geneesmiddel van de markt halen. “Met het preferentiebeleid besparen verzekeraars jaarlijks 600 tot 800 miljoen euro. Maar als er problemen zijn rond de leveringszekerheid, kijken we of het preferentiebeleid op onderdelen tijdelijk moet worden aangepast om te voorkomen dat er tekorten ontstaan. Overigens doen de tekorten zich voor bij zowel preferente als niet-preferente medicijnen. Van alle medicijnen is 85 procent preferent, dus het is logisch dat het vaker bij die medicijnen voorkomt.”

In Nederland liggen de prijzen van medicijnen 25 procent lager dan in onze buurlanden. Voor farmaceuten is Nederland daardoor toch minder interessant? Wormser denkt niet dat dit klopt. “We zien ook medicijntekorten in landen zonder preferentiebeleid en hogere prijzen. Wij denken echt dat een onafhankelijk meldpunt kan helpen om beter te anticiperen. Diverse ketenpartijen houden wel gegevens bij over voorraden, maar deze zijn niet openbaar. We roepen andere partijen op om informatie te delen om een beter beeld te krijgen. Laten we samen de schouders eronder zetten.”

De Tweede Kamer debatteert deze week over medicijnentekorten.