Meteen moet ik denken aan een vrouw die ik onlangs sprak.
Ze is zeventig. Vlot, intelligent en energiek. Ze vertelde over haar leven. Mooie loopbanen gehad, geen kinderen, een rijk sociaal netwerk. Na hun pensioen zouden ze gaan reizen, sporten, genieten van het leven samen. Maar het liep anders. Haar man begon zich vreemd te gedragen. In gezelschap hield hij zich nog lang goed, waardoor haar zorgen onzichtbaar bleven voor hun vrienden. Het voelde eenzaam. Anderhalf jaar later werd dementie vastgesteld. Toen zij na een ongeluk – waarschijnlijk door chronische uitputting – niet meer thuis voor hem kon zorgen, moest hij verhuizen naar een beschermde woonvorm. Ze zijn al meer dan veertig jaar samen. Ze heeft zich met liefde ingezet om hun leven samen vol te houden. Nu voelt ze zich schuldig als ze af en toe nog iets leuks doet. Maar ze is nog elke dag bij hem. Met hart en ziel.
Nodige zorg
Moet de zorg háár erbij betrekken?
Zij is al veertig jaar betrokken.
Niet zij moet erbij worden gehaald.
De zorg is erbij gehaald,
omdat het thuis niet meer ging.
En zo ervaart zij het ook. “Het gaat niet meer. Ik ben op. Maar toch ben ik elke dag bij hem.” Wat ze nu het liefste wil? In afstemming met de zorgorganisatie bepalen waar zij, samen met een paar dierbare vrienden, ondersteuning nodig heeft in de zorg voor haar man. Ze wil samenwerken. Elkaar leren kennen. Overleggen als het anders moet.
Falend systeem
Mantelzorgers zijn geen aanvulling op een falend systeem. Ze zijn mensen. Met hun eigen leven, grenzen en keuzes. Ik vind het dan ook zorgwekkend dat het begrip ‘mantelzorger’ steeds vaker wordt gekaapt door het systeem. Niet als erkenning van de mens achter de zorg, maar als stil productieonderdeel van een overbelast zorgmodel. Een manier om gaten te dichten zonder het systeem zelf ter discussie te stellen. En als dat de nieuwe definitie is van mantelzorg, dan is het tijd voor een ander woord. Een nieuwe beeldvorming. Een ander toekomstideaal.
Als we echt stappen willen zetten richting toekomstbestendige zorg, dan vraagt dat om meer dan technische oplossingen. Het vraagt om een fundamentele omslag: van centraal aangestuurde zorg naar samenwerking tussen professionals, bewoners, hun netwerk en de gemeenschap. Met meer aandacht voor levenskwaliteit, zelfbeschikking en sociale verbondenheid.
Sterke gemeenschappen
In zo’n visie is professionele zorg geen aparte wereld meer, maar onderdeel van het gewone leven. Mensen wonen niet langer in ‘zorgvastgoed’, maar in buurten die bloeien. Waar wonen, zorg en ondersteuning samenkomen. Waar we bouwen aan sterke gemeenschappen met passende zorg als vanzelfsprekend onderdeel.
Daar is behoefte aan.
Daar hebben we recht op.
Daar zijn we samen verantwoordelijk voor.
Door Henk Vonk, strateeg Zorg en Gezondheid bij Synchroon
Doe in één dag kennis op van laatste inzichten en trends over vastgoed in de zorg.
- Hoe kunnen we toekomstbestendige zorgomgevingen creëren?
- Welke financiële en organisatorische modellen maken dit mogelijk?
- Hoe zorgen we voor samenwerking tussen zorgorganisaties, gemeenten en woningcorporaties?