Soms ben je blij dat een ongelukje in de privésfeer plaatsvindt, en niet op je werk. Want alle regelgeving en publieke opinie rond (mogelijke) incidenten maken het leven van een cliënt en het werk van een zorgmedewerker er niet gemakkelijker of leuker op.
Op een zondag wandel ik met mijn zoon Pieter van anderhalf jaar in het bos. Pieter is een zelfsturend mannetje. Daarbij is hij ondernemend, innovatief en resultaatgericht. Juist daarom geef ik hem graag de ruimte! Wandelend langs een vrij brede en diepe sloot met een tamelijk steil talud trekt een bonte specht mijn aandacht. Altijd mooi om te zien. De specht roffelt op een boom. Een prachtgeluid.
Plots hoor ik een heel ander geluid, een plons. En ja hoor, onze Pieter ligt in de sloot en laat dat op luide toon weten. Ik vis hem eruit. Hij lijkt verontwaardigd over het feit dat je zo vies kunt worden als je in een sloot valt. Verder mankeert hij volgens mij niets. We breken de wandeling af, gaan naar huis, in bad en Pieter krijgt schone kleren. Pieter heeft weer iets geleerd: in sloten kun je vallen en dan word je heel vies.
Protocollen
Stel je voor dat Pieter een cliënt zou zijn geweest en ik zijn begeleider. Dan had ik in ieder geval een FOBO of MIP melding moeten doen. De gebeurtenis in de dagrapportage moeten vermelden. De ouders bellen. Misschien wel met Pieter naar de huisarts gaan, want wie weet heeft hij er toch wel iets aan overgehouden. Je kunt dat niet voor honderd procent uitsluiten. Moeten we dit bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg melden? Zullen we het risicoprofiel van Pieter evalueren? En dan vergeet ik waarschijnlijk nog van alles!
Spontaniteit
Ik maak mij zorgen over de kwaliteit van leven van mensen die aangewezen zijn op langdurige zorg. De formele regelgeving in de zorg, de veldnormen en de publieke opinie leggen een zwaar accent op risicominimalisatie. Er mag niks misgaan! Daarmee wordt de tragiek van het leven ontkend. Paul Frissen schrijft daar over in zijn boek De fatale staat.
Hij betoogt dat er nou eenmaal soms iets misgaat en dat moet niet altijd gezien worden als het gevolg van tekortschietende kennis en kunde. Als we teveel met regels en protocollen bezig zijn, komt de kwaliteit van leven van cliënten in gevaar. Het gaat ten koste van spontaniteit en van ervaringen opdoen in het leven van cliënten én medewerkers.
Avontuur
Ik ben blij dat Pieter dit avontuur heeft beleefd. Ik hoop dat cliënten van de langdurige zorg ook avontuurlijk mogen leven als ze dat graag willen. En ik hoop dat medewerkers zich binnen kaders ook vrij mogen voelen om bij te dragen aan een leven van cliënten vol belevenissen.
