Afgelopen jaar liepen we tegen de grenzen van de IC-zorg aan door het tekort aan IC-verpleegkundigen. En door tekorten aan verpleegkundigen en verzorgenden in het algemeen moesten we een groot deel van de reguliere zorg stopzetten. De impact voor patiënten is enorm, het RIVM becijferde dat 50.000 gezonde levensjaren verloren zijn gegaan.
Het is ernstig: ons zorgsysteem is niet meer bestand tegen crisissituaties. Nu is dat corona, straks mogelijk een andere pandemie. De vraag in de ouderenzorg stijgt de komende jaren bovendien sterk. Zo zijn er in de verpleeghuizen 130.000 extra plekken nodig, een verdubbeling ten opzichte van nu. Zorg thuis groeit snel, omdat meer ouderen thuis blijven wonen en we een deel van de ziekenhuiszorg thuis gaan bieden. Hierdoor wordt het tekort aan verpleegkundigen en verzorgenden steeds groter. Nu is het aantal moeilijk vervulbare vacatures rond de 40.000. Dat zal oplopen tot rond de 100.000 als we niets doen.
Laat het even op u inwerken. We zien dit al lang aankomen. Toch blijven fundamentele investeringen uit, terwijl investeringen noodzakelijk zijn om iedereen die zorg nodig heeft dit nu en straks te kunnen bieden. Tijdens de coronapandemie hebben we gezien welke economische impact de tekorten aan verpleegkundigen en verzorgenden hebben: het land komt tot stilstand om te voorkomen dat de zorg oververhit raakt.
Wachten we wederom tot het fout gaat of grijpen we in?
Als je heel veel professionals moet behouden en aantrekken in een (straks uiteindelijk weer) krappe arbeidsmarkt, betekent ingrijpen: investeren in arbeidsvoorwaarden, loopbaanmogelijkheden, scholingsbudgetten. En het betekent ook: stoppen met het wantrouwen en de controlezucht die in tientallen jaren tijd in het systeem zijn geslopen.
Ruim 95% van de Nederlanders heeft groot vertrouwen in verpleegkundigen en verzorgenden. Daarmee zijn we de meest betrouwbare beroepsgroep in onze economie. Tegelijkertijd – en dit is zeer schadelijk – draait het zorgsysteem op wantrouwen: controle op controle, regel op regel. En dan heb ik het niet over de nuttige regels en controles, die bijdragen aan betere patiëntenzorg, maar over alle regels en controles die goede patiëntenzorg in de weg zitten.
Dit wantrouwen is misplaatst en contraproductief. Wij werken in de zorg om het goede te doen voor onze cliënten en patiënten. Wat het goede is, dat is voor iedere patiënt anders en wordt bepaald in het gesprek tussen zorgverleners en patiënten. Wantrouwen en controle zitten in de weg: er moet te veel verantwoord worden, de zorgverzekeraar zit te vaak op de stoel van de professional, zoals in de wijkverpleging, en er is vaak te weinig ruimte om het goede te doen. Dat moet stoppen.
Ik roep het nieuwe kabinet op om de zorg terug te geven aan zorgverleners en hun cliënten en patiënten. Geef ons op alle niveaus het heft in handen: in onze individuele beroepspraktijk, in onze instelling en in het landelijke beleid. Investeer! Want in deze eeuw liggen de grote uitdagingen voor de zorg grotendeels in het verpleegkundige en verzorgende domein: verbeteren van gezondheid, voorkomen van ziekte, bevorderen van de kwaliteit van leven, zorgverlening thuis of dichtbij huis. We worden steeds ouder en willen gezond blijven. Nederland heeft verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundigen nog nooit zo hard nodig gehad. Dus: investeer en heb vertrouwen. Wij maken de zorg beter.
Bianca Buurman
Voorzitter V&VN
V&VN was medeorganisator van het Grote Zorgdebat maandag 8 maart. Lees hier alle blogs en nieuwsartikelen hieromtrent.
Helemaal eens met VenVn! Deze oproep aan de nieuw gekozen politieke stuurlui is helder, intelligent en inhoudelijk onderbouwd. Meestal worden verzoeken aan het landsbestuur meer actiegericht geformuleerd. VenVn doet dat niet en dat siert die organisatie. Maar de boodschap is niet minder dringend. Een voorbeeld: veel “verpleeg”-huizen voldoen nog steeds niet aan de gestelde normen. Maak de goede zichtbaar en ( mijn advies ) ontneem de huizen die langdurig onvoldoende professionele zorg bieden de titel “verpleeg”-huis, zeker daar waar de service nog maar gericht kan zijn op “onderdak”, “sauber” en “satt”.
Alleen investeren in verpleegkundigen blijft dweilen met de kraan open. Met name valt er veel gezondheidswinst te behalen door investeren in een gezonde leefstijl.
Een begrijpelijke oproep vanuit onze beroepsorganisatie. Er zullen er meer komen vanuit de publieke sector. Politie, onderwijs, rechterlijke macht – allen snakken naar meer en beter. Ervan uitgaande dat de bomen nog steeds niet tot in de hemel groeien (of wel?) is het ook interessant om ZELF prioriteiten te stellen in plaats van zwarte pieten uit te delen. Als puntje bij paaltje komt, met welke geldverslindende uitgaven in de zorg kunnen we dan bijvoorbeeld stoppen? Denk aan veel onzinnig ‘wetenschappelijk’ onderzoek wat bakken met geld kost. Of onnodige diagnostiek en behandeling daar waar het credo is ‘het kan maar het hoeft niet’. Wie heeft het lef om keuzes te maken: zelf betalen waar het kan en ondersteunen waar het moet? Minder geld naar de cure en meer naar preventie? Een dergelijk plan getuigt van moed en realiteitszin, meer kans om daadwerkelijk gehoord te worden lijkt mij.