Stelt u zich de volgende situatie eens voor: Een vliegtuig dat de landing al inzet terwijl aan de landingsbaan nog gewerkt wordt. Onbestaanbaar zult u zeggen, dat soort scènes zie je alleen in van die actiefilms. En toch is dit iets dat nu gaande is.
De komende jaren zullen volgens de prognoses 125.000 nieuwe medewerkers ‘landen’ in de sector zorg en welzijn. Zij landen in organisaties waar in de afgelopen 4 jaar historisch hard bezuinigd is en waar veel teams in de ‘overlevingsstand’ staan. De landing is al ingezet, nieuwe maatregelen voor de arbeidsmarkt zijn aangekondigd, maar lukt het ons die landingsbaan op tijd klaar te krijgen? Dat is waar ik uw aandacht voor vraag.
Murw geslagen
Het voorbeeld van de landingsbaan hoorde ik in Amsterdam bij een grote VVT-organisatie. Blijkbaar heet een inwerkprogramma tegenwoordig onboarding en dat geeft de link naar het vliegtuig. Ik vind het een heel krachtig en kernachtig beeld van de vraag die nu aan de orde is. Want na 4 jaar hard bezuinigen kan ik me heel goed voorstellen dat teams murw zijn geslagen. En niet alleen door bezuinigen, want in diezelfde periode nam de zwaarte van de zorgvraag toe, was de publieke opinie negatief en werden de eisen aan de kwaliteit aangescherpt.
Nu is het tij –gelukkig- alweer aan het keren. Er zijn extra middelen voor de arbeidsmarkt en bij de initiële zorgopleidingen zien we een forse toename. Maar de berichtgeving van V&VN over de werkdruk geeft aan dat de rek er bij de professionals uit is.
Onderwijs
Ik geloof sterk in het leren in de praktijk. Zeker de praktijk van zorg en welzijn is door het directe contact met mensen een hele krachtige omgeving om te leren. Het wordt meteen tastbaar welke bijdrage jonge professionals kunnen leveren aan het leven van anderen. Ik zie daar regelmatig prachtige voorbeelden van bij de koplopers in het Zorgpact. Voorbeelden waar het lukt om samen met onderwijs en werkgevers het werken en het leren met elkaar te verweven. Maar wat dodelijk is voor het leren in de praktijk, is gebrek aan tijd en aandacht. Zonder tijd gaat het leren niet. Tijd om te leren voor de student, voor de begeleidende professional en voor de docent.
Dit is geen pleidooi voor de klassieke scholingstijd en de bijbehorende verletkosten. Ik doe een oproep om voor zowel de werkende professionals als de nieuwe studenten meer tijd te maken om te leren. Tijd maken door het leren slim te verweven met het dagelijks werk, door gebruik te maken van kennis en expertise van zorgprofessionals en docenten, door technologie meer toe te passen en door het leren vooral in te zetten om het eigen vakmanschap te verbeteren. Zo kan een lerende gemeenschap ontstaan die als de ruggengraat van mensgerichte zorg en ondersteuning functioneert. Ik geloof werkelijk dat daar een sleutel ligt voor veel vraagstukken die nu spelen.
Ik nodig u uit om het in uw regio en met uw partners meer over dit belangrijke vraagstuk van de landingsbaan te hebben en samen te werken aan nieuwe mogelijkheden. Tijdens de Landelijke Werkdag Zorgpact op 6 december bent u daarvoor van harte welkom bij de sessie ‘Iedereen moet kunnen leren!’ met Pien de Jong, directeur P&O van Cordaan. Zij vraagt u mee te denken over de gezamenlijke oplossingen die de Amsterdamse regio ontwikkelt. En op 1 februari organiseer ik samen met Mariëtte Hamer van de SER een dialooggesprek over dit vraagstuk en de lessen uit andere sectoren.
Aanjager Zorgpact
