De komst van integrale zorg- en welzijnsakkoorden heeft in de zorg een nieuwe fase ingeluid. Samenwerking boven concurrentie. Dat is in het belang van de patiënt en efficiënte besteding van publieke middelen. Dit denken moet nu doordringen tot in alle facetten van de zorg.
Jaarlijkse contractencarrousel
Van gelijkgericht inkopen van zorg door zorgverzekeraars tot aan het aanleggen van één landelijke digitale snelweg voor het veilig en uniform uitwisselen van gegevens. Te veel tijd en geld gaan verloren in de jaarlijkse contractencarrousel en in het uitvinden van eigen digitale wielen. Iedereen moet meewerken aan een meer transparante, eenvoudige en gelijkgerichte praktijk van zorg en het voorkomen van zorgnoodzaak.
Financiële schotten
Dat vraagt aanpassing van het systeem van de vergoedingen voor zorgverlening. Niet meer zorg maar andere, passende, zorg moet beter beloond worden. De aanpassing daarvan in de regels en de praktijk gaat veel te langzaam. Het doorbreken van de financiële schotten tussen verschillende domeinen vraagt om meer regelruimte en een open houding naar experimenteren waarbij sociaal beleid, zorgverlening, wonen en leefbaarheid in elkaar overvloeien.
Anders denken, anders handelen. De minister van VWS wordt coördinator van kabinetsbeleid waarin de inzet op of de gevolgen voor gezondheid van maatregelen en gewoonten op verschillende terreinen worden meegewogen in de besluitvorming. Er is nog veel te winnen in ons dichtbevolkte, op te veel plaatsen vervuilde en in de supermarkten te veel versuikerde land.
Het maatschappelijk belang is leidend voor de zorgorganisaties die waar nodig hun instellingsbelang daaraan ondergeschikt maken.
Maatschappelijk belang boven privaat belang
Uiteindelijk is het gezamenlijke doel: in elke regio de basiszorg structureel versterken. Met een goed ziekenhuis dichtbij, als vertrouwd ankerpunt binnen een regionaal samenhangend zorglandschap.
Ziekenhuizen stellen hun spilfunctie in dienst van het collectief belang. Een ziekenhuis dat samenwerkt met het sociaal domein, de eerstelijn, de ggz, en de ouderenzorgorganisaties. Om die samenwerking te kunnen blijven garanderen, is het nodig dat de huidige financiering van de basisinfrastructuur van ziekenhuizen wordt aangepast. Die staat nu onder druk.
Er is sprake van een ongelijk speelveld als het gaat om laagcomplexe zorg, en onjuiste prikkels wat betreft het aanbieden van acute zorg. Ofwel: waar ziekenhuizen, maar ook andere zorgaanbieders tegenaanlopen, is dat deze nieuwe tijdsgeest niet altijd aansluit op hoe de kaders van het zorgstelsel eerder zijn ingericht, inclusief de bijbehorende bekostigingssystematiek.
Het vraagt dus om een doorontwikkeling van het stelsel waarin het maatschappelijk belang boven het privaat belang wordt gezet.
Zet kracht bij
De samenwerking in de regio moet worden gesteund door landelijk beleid, en vraagt om aanpassingen in het zorgstelsel en de financiering daarvan. In de integrale zorg- en welzijnsakkoorden zijn al concrete stappen gezet.
Na de verkiezingen kunnen deze kracht worden bijgezet. Denk aan nieuwe wettelijke kaders die zorgen voor verbinding tussen de verschillende zorgdomeinen. Of het opzetten van één integrale zorgwet. Ook de wijze waarop de ziekenhuiszorg wordt gefinancierd, zal onder handen moeten worden genomen. Laat de bekostiging de zorg volgen, en niet andersom.
Door de regionale basisinfrastructuur te versterken en de bekostiging daarop af te stemmen, verstevigen we de samenhang en samenwerking.
Ad Melkert
Voorzitter Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)