Nederlanders brengen ondanks een hogere levensverwachting steeds meer jaren door met ziekte of chronische aandoeningen, aldus de auteurs. De verschillen tussen bevolkingsgroepen blijven groot. Volgens een brede maatschappelijke coalitie uit zorg en welzijn, publieke gezondheid, scholen, gemeenten, sport en bedrijfsleven leidt dit tot een gezondheidscrisis met ingrijpende gevolgen: stijgende zorgkosten, meer instroom in de WIA, vervroegde uitval uit het arbeidsproces, verminderde weerbaarheid en lagere participatie.
De coalitie stelt dat gezondheid een cruciale randvoorwaarde is voor duurzame en brede welvaart. Investeringen in gezondheid moeten niet worden gezien als kostenpost, maar als sleutel tot economische groei. Een gezondere bevolking bevordert participatie, verlaagt toekomstige zorg- en sociale uitgaven en verhoogt productiviteit en arbeidsdeelname.
Om kansenongelijkheid in gezondheid te verkleinen en de weerbaarheid van alle 18 miljoen inwoners te versterken, doet de coalitie drie voorstellen voor het coalitieakkoord:
1. Vaart maken met de Gezonde Generatie
- Gezonde keuze als gemakkelijke keuze: Gezonde producten beter beschikbaar, betaalbaar en toegankelijk; marketing gericht op kinderen verder beperken;
- Mentale druk op jongeren verlagen: Geen vroege selectie in onderwijs, meer ontwikkelingsgericht leren, duidelijke regels voor sociale media en telefoongebruik buiten school;
- Gezonde scholen: Alle scholen moeten gezonde leeromgevingen bieden met beweging, gezonde maaltijden, sport, cultuur en sociaal-emotionele ontwikkeling. Programma’s zoals Gezonde School en Gezonde Kinderopvang worden opgeschaald. Randvoorwaarden: gezonde schoolgebouwen en geen extra belasting voor leraren.
2. Gezondheid en gezonde leefomgeving als kabinetsbrede ambitie
- Realisatie gezondheidsdoelen: Volledige uitvoering van het Nationaal Preventieakkoord, inclusief aanpak van vapen en een nationale strategie tegen overgewicht, gericht op beweging en gezonde voeding;
- Integraal gezondheidsbeleid: Meerjarig beleid met meetbare doelen, departementsoverstijgend, voortbouwend op bestaande akkoorden. Tweejaarlijkse rapportage over mentale, sociale en fysieke volksgezondheid;
- Zorgstelsel van ziekte naar gezondheid: Investeren in leefstijl, kwaliteit van leven en participatie. Betere samenwerking tussen zorg en sociaal domein, professionals opleiden voor preventie en leefstijlbevordering, en het principe van Samen Beslissen stimuleren.
3. Gezonde, vitale en weerbare beroepsbevolking
- Fiscale stimulans voor werkgevers: Investeringen in gezondheid (PMO, vitaliteitschecks, leefstijlprogramma’s) onbelast maken en vrije ruimte in de werkkostenregeling vergroten;
- Nationaal Instituut voor Werk & Gezondheid: Ondersteuning van sectoren en bedrijven met evidence-based programma’s en begeleiding van werkenden met gezondheidsproblemen. Aansluiting bij campagne ‘Werk Versterkt’ en beleid voor duurzame inzetbaarheid.
In de brief benadrukt de coalitie dat deze maatregelen grote maatschappelijke baten opleveren: meer participatie, lagere zorg- en sociale kosten, hogere productiviteit en arbeidsdeelname. Gezondheid moet structureel worden geïntegreerd in kabinetsbeleid, onder regie van één coördinerend minister van Gezondheid.
