De kennis van verzekerden over het eigen risico en de andere compensatiemaatregelen is de afgelopen jaren toegenomen. Het kennisniveau van verzekerden met een laag inkomen of laag opleidingsniveau is echter laag in vergelijking met andere groepen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hoopt met extra voorlichting het kennisniveau van deze groepen te kunnen opkrikken.
Dit schrijft minister Bruno Bruins (Medische Zorg) in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van een onderzoek van het NIVEL.
Uit het onderzoek blijkt dat de kennis van verzekerden over waar het eigen risico voor geldt tussen 2009 en 2018 is gestegen. Het overgrote deel van de verzekerden, 83 procent, weet inmiddels dat huisartsenzorg is uitgezonderd van het eigen risico en 91 procent van de verzekerden zegt ongeveer of precies te weten wat de zorgtoeslag is. Mensen met een laag inkomen of laag opleidingsniveau blijven achter wat betreft hun kennis over het eigen risico en de andere compensatiemaatregelen. “Dat moet anders”, schrijft Bruins. “Ik vind het van belang dat ook verzekerden met een laag inkomen en laag opleidingsniveau goed op de hoogte zijn van eigen betalingen en compensatieregelingen in de Zvw.”
Campagne
De volgende informatiecampagne van VWS met betrekking tot het eigen risico zal zich daarom vooral op deze groep verzekerden richten, zo laat de minister weten. Er komt onder meer een radiocampagne waarin verzekerden erop gewezen worden dat voor de huisartsenpost geen eigen risico geldt, terwijl dit voor de spoedeisende hulp wel het geval is. Ook wil Bruins onder de aandacht brengen dat het eigen risico ook voor psychiatrische zorg geldt. Uit het NIVEL-onderzoek blijkt dat de helft van de verzekerden dit niet weet.
Het eigen risico is onder meer bedoeld om verzekerden een prikkel te geven om na te gaan of ze zorg nodig hebben, voordat ze er gebruik van maken. Daarvoor moeten verzekerden weten waarvoor het eigen risico wel en niet geldt, stellen de onderzoekers. “Als verzekerden niet weten dat het eigen risico niet geldt, bestaat het risico dat zij onterecht vanwege de kosten afzien van noodzakelijke zorg”, zegt programmaleider Judith de Jong. “Dat risico bestaat bijvoorbeeld bij de huisartsenpost: slechts iets meer dan de helft weet dat hiervoor geen eigen risico geldt.” Als verzekerden niet weten dat het eigen risico wel geldt, kunnen zij voor onverwachte kosten komen te staan. Zo weten twee van de vijf verzekerden niet dat het eigen risico wel geldt voor een bezoek aan de spoedeisende hulp.
Zorgtoeslag
Om te voorkomen dat verzekerden onterecht vanwege de kosten afzien van noodzakelijke zorg, is het volgens het NIVEL van belang dat zij op de hoogte zijn van compensatieregelingen. Van de onderzochte compensatieregelingen, is de zorgtoeslag het meest bekend. De meeste verzekerden weten dat de hoogte van de zorgtoeslag afhangt van het inkomen en niet van de zorgkosten en dat het een bijdrage is voor de premie. De zorgtoeslag is ook een tegemoetkoming voor het eigen risico. Dat blijken veel verzekerden niet te weten, constateren de onderzoekers. Ook als zij dat wel zouden weten, is het nog niet zeker dat hiermee drempels voor gebruik van noodzakelijke zorg worden weggenomen, aldus het NIVEL. Daarvoor moeten verzekerden de zorgtoeslag ook daadwerkelijk reserveren voor het eigen risico.
Het kennisniveau over de eigen bijdragen in de Zorgverzekeringswet (Zvw) is relatief laag, zo blijkt uit het NIVEL-onderzoek. Slechts een vijfde tot ruim een derde van de verzekerden weet bijvoorbeeld of het eigen risico en/of een eigen bijdrage geldt voor kraamzorg, kunstgebitten en hoortoestellen. Een mogelijke verklaring is dat de eigen bijdragen voor specifieke zorg en hulpmiddelen gelden waar lang niet alle verzekerden mee in aanraking komen, aldus de onderzoekers.
