Minister Klink van VWS rekent zich bij de invoering van efficiencyprikkels in de ziekenhuizen ten onrechte rijk. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) op basis van een analyse van het pakket structuurversterkende maatregelen dat Klink eerder dit jaar afkondigde. Maatregelen als de uitbreiding van het B-segment en de invoering van keten-DBC’s leveren volgens het CPB veel minder op dan de één miljard euro die Klink verwacht.
Hoger volume
Het CPB sluit zelfs niet uit dat de maatregelen uiteindelijk een kostenverhogend effect zullen hebben. De voornaamste maatregel die Klink voor ogen staat, is de uitbreiding van het vrij onderhandelbare B-segment van 34 naar 50 procent. Daarmee wil Klink in tien jaar tijd 400 miljoen euro besparen. Volgens het CPB zullen de prijzen per behandeling weliswaar onder druk komen te staan, maar daar staat een stijgend volume tegenover. De totale uitgaven kunnen daarmee zelfs hoger uitkomen. Het CPB wijst in dit verband op cijfers die suggereren dat de totale kosten in het B-segment sneller stijgen dan in het A-segment.
Tijdelijke kostenoverschrijding
Het CPB vindt dat discussie over de kostenontwikkeling in de curatieve zorg niet zuiver wordt gevoerd. Volgens het CPB maakt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een incorrecte vergelijking door input- en outputprijzen door elkaar te gooien. Daarnaast waarschuwt het CPB voor tijdelijke kostenoverschrijdingen bij overgang naar een vereenvoudigde dbc-systematiek, ook wel bekend als Dbc’s op weg naar transparantie (DOT). Dergelijke kostenoverschrijdingen deden zich ook voor bij de introductie van de dbc-systematiek.
Dubbele bekostiging
De invoering van keten-dbc’s voor chronische aandoeningen als diabetes en COPD gaat als het aan Klink ligt 385 miljoen euro opleveren. Het CPB denkt dat de invoering van prestatieprikkels ook hier voor een opwaarts druk op volume zorgt. Bovendien is er het gevaar van dubbele bekostiging, aangezien de betrokken huisartsen en medisch specialisten op een andere wijze betaald worden. “Gezien de ervaring in Duitsland zijn er serieuze twijfels of de voorgestelde maatregel überhaupt kostenbesparend is”, stelt het CPB. “Het is zelfs helemaal niet uitgesloten dat het per saldo de kosten van de zorg zal verhogen.”
Specialisten aan banden
Klink boekt ook een bezuiniging in van zo’n 200 miljoen euro gebaseerd op een strakkere ordening van de medisch specialistische zorg. Als bestuurders meer grip op de specialisten krijgen leidt dit volgens Klink tot hogere kwaliteit tegen minder kosten, ondermeer door een doeltreffender aanpak van disfunctionerende specialisten, lagere honoraria en taakherschikking. Daar staan volgens het CPB hogere kosten tegenover die verband houden met investeringen in kwaliteit, daling van de productie per specialist door een hoger aandeel specialisten in loondienst en afkoop van goodwill.
Kwaliteit van zorg
Voor de enige maatregel die volgens het CPB uitdrukkelijk wel impact heeft op het kostenniveau, namelijk verhoging van het risico voor de zorgverzekeraars, heeft Klink geen besparing ingeboekt. Een groter financieel belang van verzekeraars bij de onderhandelingen met zorgaanbieders heeft mogelijk wel negatieve effecten op de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg. Het effect van Klinks maatregelen op het kostenniveau mag volgens het CPB twijfelachtig zijn, ze hebben vrijwel allemaal een positief effect op de kwaliteit van de zorg.