Beeld: kalpis/stock.adobe.com
Digitale toepassingen, medische apparaten, hulpmiddelen en medicijnen: zorgaanbieders hebben ze nodig om de zorg toegankelijk te houden. Met name medische apparatuur, digitale systemen en geneesmiddelen komen uit de Verenigde Staten. In 2023 importeerde de zorgsector 18 procent van de goederen de VS, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het onvoorspelbare beleid van president Donald Trump – die naar hartenlust hoge importtarieven aankondigt, oplegt, schrapt, verhoogt, verlaagt of uitstelt – heeft zo impact op de zorgsector.
Onzekerheid
“De Amerikaanse importtarieven bedreigen de beschikbaarheid van zulke middelen en vertragen de innovatie”, valt te lezen in een sectoranalyse die ABN AMRO vandaag publiceerde. De invloed van het Amerikaanse beleid laat zich vooral voelen op de lange termijn, aldus ABN AMRO. “De sector profiteert juist van meer geld dat de overheid beschikbaar stelt”, staat in het document. De bank becijfert dat de zorgsector dit jaar met 3,5 procent en komend met 2 procent groeit. Door de politieke situatie in eigen land ligt ook hier onzekerheid op de loer. Uit de sectoranalyse: “De val van het kabinet maakt de groeiverwachting voor de komende jaren onzeker. Een volgend kabinet kan de zorgbegroting aanpassen en bijvoorbeeld de halvering van het eigen risico schrappen.”
Negatieve impact
De bank wijst erop dat de onzekerheid alleen al een negatieve impact kan hebben, omdat die investeerders kan afschrikken. Dat terwijl investeringen in innovatie hard nodig zijn om de problemen het hoofd te bieden. Het personeelstekort blijft de grootste uitdaging, aldus ABN AMRO. Ook het ziekteverzuim blijft onverminderd hoog: ruim 7 procent volgens het CBS. De analyse van ABN AMRO schetst ook andere problemen, zoals de dreigende bezuinigingen in de ouderenzorg waar de tarieven niet meestijgen met de inflatie. “Daarnaast zien streekziekenhuizen hun aanbod verder verschralen omdat ze bepaalde ingrepen die ze weinig uitvoeren niet meer mogen doen”, schrijft ABN AMRO. De eerstelijnszorg ziet zich geconfronteerd met een almaar toenemende werkdruk.
Innovatie noodzakelijk
“Zorgaanbieders staan dus voor de uitdaging om meer mensen te verzorgen en dat maakt innoveren noodzakelijk”, concluderen de analisten. Dat kan voor een deel door zorg op een andere manier te organiseren, maar ook efficiënter te werken met behulp van technologie, zoals digitale communicatiemiddelen en medische apparaten die operaties vergemakkelijken en effectieve medicatie. Ontwikkeling, validatie en implementatie van dergelijke digitale tools is gebaat bij stabiliteit en juist daaraan is door (geo-)politieke ontwikkelingen momenteel een gebrek, zo loopt als rode lijn door de analyse van ABN AMRO.
Dat innovatie hard nodig is dat weten we langzamerhand echt wel. Geopolitieke onzekerheid speelt ongetwijfeld een rol. Uit lezingen van internationale experts en gesprekken met succesvolle innoveerders, vorige week op HLTH in Amsterdam, leerde ik dat we de belangrijkste knoppen waaraan gedraaid moet worden voor zorginnovatie al in onze eigen handen hebben en die niets te maken hebben met de dollar, de president etc. Die knoppen zijn:
1. Moed. Vereist om tegen de stroom in te willen zwemmen.
2. Besef dat echte vernieuwing zelden uit de gebaande (zorg)paden komt.
3. Besef dat in een sector als de zorg, die zekerheid verlangt vóór het beweegt, vernieuwing vaak als bedreiging wordt gezien.
4. Begrijpen dat het tijd is om niet alleen te vragen wat er bewezen ís, maar ook om te durven zien wat er bewezen wórdt.
5. Een ministerie van VWS dat haar afspraken nakomt en betrouwbaar is.
Laat dan wel mensen, vooral ook buiten de zorg, aan die knoppen draaien die bewezen hebben te kunnen innoveren. Geef hen ruimte (ook voor mislukkingen), macht en middelen om het verschil te blijven maken.