De zorg wordt wel eens vergeleken met een mammoettanker die maar moeizaam de koers kan verleggen. Toch zijn er steeds meer kleine, lenige initiatieven die zich niet laten hinderen door klemmende regels en moeizame financiering. Nu met de jaarwisseling de tijd van goede voornemens en nieuwe plannen weer is aangebroken krijgen deze ‘Hemelbestormers’ van Skipr in de gelijknamige miniserie de gelegenheid om zich kort te presenteren.
Koen Nouws Keij, directeur Diverzio
“Diverzio helpt gezond, smakelijk, duurzaam eten en drinken beschikbaar te maken voor kwetsbare groepen, zoals patiënten, bewoners, professionals en bezoekers in instellingen van zorg, welzijn en verpleging. Diverzio staat voor Duurzame Inkoop, Vers voedsel, gezonde Economie in de Regio, voor Zorg Instellingen en Overheid. In het kort betekent dit dat patiënten en ouderen beter eten krijgen en dat is uiteindelijk het lekkerste en goedkoopste medicijn. Boeren krijgen daarnaast een eerlijker prijs voor verse, gezonde, duurzame producten. Diverzio richt zich momenteel op de uitvoering en ontwikkeling van twee programma’s: ‘Duurzaam en Gezond aan Tafel’, waarin zorgorganisaties samen werken aan beter eten, en ‘Gezonde Korte Ketens’ waarbij agrarische ondernemers produceren voor de zorg in hun regio.”
Waarom wordt de zorg beter van Diverzio?
“De aandacht voor duurzame en gezonde voeding in zorginstellingen is groeiende. Tegelijkertijd wordt het belang ervan nog te weinig onderkend. We zien kansen om de norm te verleggen met betrekking tot gezonde voeding in zorginstellingen. Samen met ziekenhuizen, verpleeghuizen, ggz-organisaties, lokale overheden, agrifood ondernemers, banken en verzekeraars werken we aan beter eten in de zorg. Diverzio reikt zorginstellingen de handvatten aan om binnen een jaar de maaltijden flink te verbeteren in het programma ‘Duurzaam en Gezond aan Tafel’. En dat tegen lagere kosten, met minder verspilling en met een groter aandeel inkoop van duurzame producten. Deelnemers leren over verbetering van de maaltijdbeleving, smaak, kwaliteit, duurzaamheid, kostenbeheersing en reductie van voedselverspilling. Met behulp van een dashboard en persoonlijke coaching wordt een uitgebreid onderzoek uitgevoerd en een veranderplan opgesteld.”
Op welk probleem in de zorg is Diverzio een antwoord?
“Het imago van een ziekenhuismaaltijdje is nog steeds niet heel erg positief bij het grote publiek. In de zorgsector wordt 30 tot 40 procent van het voedsel verspild. Dat kost de sector zo’n 200 miljoen euro per jaar. De extra zorgkosten in de vorm van behandeling, verpleging, medicatie en complicaties door ondervoeding bij patiënten en ouderen bedragen zelfs meer dan 2 miljard euro. Het aandeel van eten en drinken op de totale begroting van een ziekenhuis of in het persoonlijke zorgbudget is een paar procent. De zorginstellingen hebben de afgelopen jaren in dit opzicht flink aan kwaliteit ingeboet. Soms komen we een “chef-kok” en vrijwilligers tegen met alleen nog een stanleymes, om de dozen met kant-en-klaarmaaltijden open te snijden. De koks die het vak beheersen om met goed eten mensen gezond te maken, staan vaak machteloos. Het verdrietige is dat veelal die smakeloze maaltijden in de afvalbak belanden.”
Wat is tot op heden de meest markante ervaring?
“Meer dan honderd Nederlandse zorgorganisaties die het afgelopen jaren meededen aan programma ‘Duurzaam en gezond aan tafel’ hebben samen al een besparing van zeker 5 miljoen euro behaald. Dat bereikten ze door slimmer in te kopen en te werken, onder meer door meer te letten op de hoeveelheden. Tegelijk werden maaltijden lekkerder en aantrekkelijker gemaakt voor de verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld ouderen of kinderen. Daardoor hoefde minder te worden weggegooid. Tegelijk maakten de deelnemers hun eten fors duurzamer. Zo werden meer verse streekproducten en biologisch voedsel ingekocht. Door het programma ‘Gezonde korte ketens’ zijn telers en boeren in verschillende regio’s direct samen gaan werken met zorgorganisaties aan het serveren van een verse, lekkere, gezonde maaltijd van Nederlandse bodem.”
Waar liggen de grootste kansen, wat is de grootste hindernis?
“De uitdaging is om het eten in de zorg als een belangrijk onderdeel van de behandeling en een bijzonder moment van de dag te laten zijn in plaats van te zien als een kostenpost. Gezond, lekker en duurzaam eten draagt bij aan meer geluk en welzijn, een hogere levensverwachting van cliënten en kan tot een vermindering van medicijngebruik en het aantal ligdagen voor patiënten resulteren. Gezond en duurzaam eten hoort tegenwoordig ook thuis in een eigentijdse, gezonde en duurzame werkomgeving. We zullen dit samen met zorgbestuurders en zorgprofessionals moeten blijven agenderen.”
Wat is de ambitie voor 2019? Waar staat Diverzio eind 2019?
“Diverzio heeft bewezen impact te hebben op diverse facetten van maaltijdwaardering tot verspillings- en kostenreductie. In 2019 gaan we met programmapartners flinke stappen zetten richting opschaling en wordt het programma toekomstbestendig, robuuster en de maatschappelijke impact groter. Vanuit Diagnose Voeding & gezondheid wordt Diverzio ondersteunt om met partners een opschaling van honderd naar tweehonderd zorgaanbieders te realiseren. Het programmabureau van Diverzio werkt daarnaast aan een online platform. Dat moet de ketens tussen zorgorganisaties en landbouwers in de regio nog korter maken. Met het platform kunnen zorgorganisaties leren en elkaar online opzoeken, maar ook de producenten van gezond en lekker eten uit de streek.”