Aanleiding voor het onderzoek was de ernstige mishandeling van een pleegmeisje in Vlaardingen door haar pleeggezin. Hoewel IGJ-hoofdinspecteur Angela van Putten stelt dat de kans op een herhaling van zo’n extreem geval klein is, ziet ze bredere problemen. “Er zijn kinderen van wie we niet weten hoe het met ze gaat,” zegt Van Putten.
IJV-hoofdinspecteur Hans Faber noemt de situatie zorgwekkend. “Ik heb een déjà-vugevoel. In 2019 deed ik dezelfde oproep. De bittere conclusie is dat er in zes jaar tijd nauwelijks verbetering is. Dat is een wrange constatering.” Volgens Faber lijkt een oplossing eerder verder weg dan dichterbij. “Het balletje rolt, maar het systeem werkt niet.”
Structurele tekorten
Jeugdzorgmedewerkers doen hun best, benadrukt Faber, maar ze werken binnen een systeem dat tekortschiet. “Er is van alles te weinig: personeel, passend hulpaanbod, betekenisvol contact met kinderen en ouders.” Van Putten wijst naast het personeelstekort ook op de complexiteit van het stelsel en de bureaucratie. “Medewerkers raken hun motivatie kwijt en zoeken ander werk. Ze moeten het gevoel hebben dat ze echt iets kunnen betekenen. Niet dat ze alleen maar aan het rondbellen zijn.”
De inspecties erkennen dat hun mogelijkheden beperkt zijn. “We kunnen niet zeggen: we leggen alles stil en geen enkele jongere gaat meer naar een instelling,” aldus Faber. “Het is een bestuurlijk probleem, dat kunnen wij niet afdwingen.” Van Putten voegt toe dat de IGJ al niet meer handhaaft als een instelling buiten haar schuld de wet niet kan naleven. “De grenzen van toezicht zijn bereikt. De oplossing zit niet in inspecteren.”
Geen pasklare oplossing
Een directe oplossing hebben de inspecties niet. “Als het eenvoudig oplosbaar was, had iedereen de oplossing al wel bedacht,” zegt Van Putten. Volgens haar ligt het probleem in de manier waarop de zorg is georganiseerd. “We moeten andere afspraken met elkaar maken.”
De inspecties doen een dringende oproep aan beleidsmakers om het systeem fundamenteel te herzien. Alleen dan kan de jeugdzorg kinderen bieden wat ze nodig hebben: veiligheid, tijdige hulp en begeleiding die aansluit bij hun situatie. (Redactie/ANP)
