Een Europese onderzoeksgroep onder leiding van het Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht heeft 5,6 miljoen euro subsidie ontvangen om de huidige manier van medicijnonderzoek te veranderen. De wetenschappers stellen dat het herdefiniëren van huidige geneesmiddelen op basis van hun moleculaire werking veel gezondheidswinst kan opleveren.
“We kijken daarvoor naar onderliggende en verwante mechanismen die een rol spelen bij ziekten en niet meer naar afzonderlijke organen of symptomen”, zegt klinisch farmacoloog Harald Schmidt.
De wetenschappers willen met hun onderzoek de basis leggen voor een nieuwe standaard in geneesmiddelenonderzoek en een herdefiniëring van het begrip ‘ziekte’. Schmidt: “Dus geen langdurige en kostbare zoektocht naar geheel nieuwe medicijnen meer, maar huidige middelen efficiënter inzetten voor nieuwe indicaties op basis van wetenschappelijke inzichten en moleculaire verwantschap.”
Symptomen
Traditioneel wordt in de diagnose en bestrijding van ziekten gekeken naar symptomen of wordt de aandoening benaderd vanuit één specialisme, zoals de cardiologie. Dat leidt ertoe dat de zoektocht naar nieuwe medicijnen veelal is gericht op het bestrijden van deze symptomen in afzonderlijke organen, maar niet direct focust op de onderliggende bron van de ziekte.
Veel verschillende aandoeningen hebben echter onderliggende moleculaire mechanismen die nauw aan elkaar verwant zijn. Het nauwkeurig in kaart brengen van die mechanismen maakt ook de relatie tussen symptomen en ziektes beter zichtbaar, aldus de onderzoekers. “Nog belangrijker: het opent deuren om huidige geneesmiddelen op een heel andere manier in te zetten en anders te kijken naar farmaceutisch onderzoek.”
Enzym
Zo blijkt uit een analyse dat een enzym dat een rol speelt bij verscheidene hart- en vaataandoeningen, een nog veel belangrijkere rol speelt tijdens een herseninfarct, zo beschrijven de onderzoekers in een publicatie in Systems Biology and Application. Hoewel er voor de hart- en vaatdoeningen medicijnen op de markt zijn gericht tegen dit specifieke enzym, is dat niet het geval voor het herseninfarct. “Dit is ook nog nooit onderzocht”, zegt Schmidt. “Toch is het onderliggende mechanisme vergelijkbaar.”
De wetenschappers gebruiken de Europese subsidie uit het Horizon 2020-programma om hun theorie verder in de praktijk onderzoeken.