Marlies Schijven: ‘Waren professionals maar meer in beeld!’

Marlies Schijven, hoogleraar chirurgie bij Amsterdam UMC en Chief Medical Information Officer bij VWS. Foto: Allard de Witte

“Een frustrerend jaar”, zegt Marlies Schijven terugkijkend op 2021. Tenminste, wat betreft haar werk als chirurg in het Amsterdam UMC. Zij en haar patiënten kregen te maken met oplopende wachtlijsten en afschaling van de zorg. “Alle dokters zijn advocaten van hun eigen patiënten. Je wilt allemaal dat ene plekje op de operatiekamer, een stukje van de taart. Maar dit jaar was er niet meer dan een schamel gebakje.” Toch was het ook de patiëntenzorg waar ze het meest van genoot. “Het contact met de patiënten, als je ze kan helpen via een videoconsult of toch net dat ene gaatje vindt op de OK. Het klinkt misschien een beetje suf, maar dat is waar ik op werkgebied het meest van genoten heb.”

Prullenbakvaccin

Ondertussen had Schijven dit jaar ook enorm succes met het prullenbakvaccin. Schijven zag, samen met huisarts Marko Blanker, en huisarts in opleiding Bernard Leenstra dat er veel AstraZeneca-vaccins overbleven vanwege wantrouwen tegenover dat vaccin. Ze richtten samen met website developer Anees Saban een website op om spillage van coronavaccins te voorkomen.

Skipr99

Het is dit onorthodoxe denken dat Schijven laat bovendrijven in de Skipr99. Zij is dit jaar de hoogste nieuwe binnenkomende vrouw op de lijst. Ze is naast chirurg in het Amsterdam UMC, Chief Medical Information Office op het ministerie van VWS en zeer actief op social media.

Industrieel vormgever

“Mijn creatieve denken schrikt initieel soms af, of wordt simpelweg niet goed begrepen. Achteraf krijg ik toch vaak te horen dat het een goed idee was. Ik heb dan ook een beetje rare achtergrond voor een chirurg. Ik heb korte tijd industriële vormgeving gestudeerd en daarna een master gezondheidswetenschappen gedaan. Dan leer je op een andere manier nadenken. Het prullenbakvaccin is een mooi voorbeeld. Dat deed ik op mijn artsentitel. VWS vond het aanvankelijk behoorlijk ingewikkeld, omdat ze het niet goed begrepen. Zo kreeg ik de vraag of ik een petitie gestart was, en dachten ze abusievelijk dat we vaccins aan het verplaatsen of verhandelen waren. Dat is dan weer een wat defensieve, en misschien wel redelijk natuurlijke respons van juristen. Wat ook niet raar is eigenlijk in een crisis.”

EPD

Dus werkt Schijven hard om VWS-medewerkers te laten zien hoe de praktijk er in werkelijkheid uitziet. “Er werken bij VWS gewoon heel veel mensen, en de meesten hebben geen medische achtergrond. Ik neem ze mee naar mijn werk en laat ze bijvoorbeeld zien waarom een epd in Amsterdam van een bepaalde fabrikant, toch niet hetzelfde werkt als het epd van dezelfde fabrikant in Nijmegen.”

Social media

Schijven vindt het ook belangrijk om haar werk te laten zien en haar ideeën te toetsen aan de publieke opinie. Daarom is ze al jaren actief op social media, waar ze haar eigen verhalen deelt en met regelmaat discussies start. “Toetsen wat je doet aan de opinie van samenleving vind ik gewoon belangrijk. Daar doe je het immers voor. Social media werkt daarbij heel goed, maar alleen als het uit jezelf komt. Als je authentiek bent.” En het heeft haar geen windeieren gelegd. “Voor het prullenbakvaccin hadden we geen campagnebudget. Ik heb alleen een paar postje gezet op Twitter en LinkedIn. Dat genereerde veel aandacht, ook in de pers. In de eerste dagen haalden we daarmee meteen meer dan 1,6 miljoen bezoekers naar de website.”

Professionals in beeld

Ze hoort bij trend in de Skipr99: professionals zijn meer in beeld. Schijven: “Waren er maar meer zorgprofessionals in beeld. De meeste dokters zijn nog steeds een beetje wars van social media. Maar je ziet dat het werkt, ook als ze bijvoorbeeld op straat met mensen praten en dat vervolgens weer via social media uitdragen. Ik vind dat zorgprofessonals veel meer van zich moeten laten horen op plaatsen waar ‘gewone mensen’ naar ze kijken, op socials dus. En daar dus in gewone mensentaal uitleg geven – zoals ze dat tenslotte ook in de spreekkamer doen. Dat wekt vertrouwen in de medische wetenschap – iets wat we hard nodig hebben.”

Nare berichten

Ook Schijven krijgt te maken met nare berichten op haar socials. Al is ze daar redelijk nuchter over. “Kwestie van negeren. Op LinkedIn uit ik me vaak in de vragende modus. Dan ontstaat er vanzelf een discussie onder het bericht. Vaak hoef ik daar zelf niet eens zoveel meer aan te doen. Mensen reageren vaak al heel goed op elkaar. Alleen op aperte onjuiste en ongecorrigeerde berichten reageer ik, en schadelijke, haatdragende berichten en reclame verwijder ik.”

Eerste hulp

“Vergeet niet: wij artsen zijn wel wat gewend. Ga maar eens een dagje op de eerste hulp werken. Je wilt niet weten wat je dan naar je hoofd geslingerd krijgt. Dat is meestal helemaal niet persoonlijk bedoeld. Het komt omdat je in de frontlinie staat, je vangt andermans emoties op. Bijna altijd zit er iets achter: verdriet, pijn, onmacht, onvermogen, een dierbare zien lijden. Artsen leren daarmee omgaan door te praten en te de-escaleren, vaak ook samen met de verpleegkundigen. Maar echte bedreigingen hoef je natuurlijk niet te accepteren noch te tolereren.”

Uitkijken naar 2022

Haar wens voor 2022 is dat we weer in volle vrijheid kunnen leven. “Al weten we niet of dat kan”, voegt ze er direct aan toe. “Maar ik hoop echt dat we weer zonder al te veel nadenken ons leven gewoon kunnen leven. Als je ziet hoe mensen, vriendschappen, familie onder druk staan door deze pandemie. Discussies over vaccinatie, bewegingsvrijheid, wetenschap, politiek. Ik hoop echt dat we die nare spagaat snel achter ons kunnen laten komend jaar.”