De onrust die de eerste maanden van 2015 kenmerkt, zal afnemen. Gemeenten en zorginstellingen raken vertrouwd met hun nieuwe taken, waardoor de samenwerking zal verbeteren. Tegelijkertijd, echter, is de fusietrend onder ziekenhuizen niet houdbaar op de lange termijn.
Dit voorspelt ABN AMRO in haar nieuwe sectorvisie Healthcare.
“De concurrentie tussen zorginstellingen en private aanbieders verscherpt”, stelt de bank. Door de inzet van het persoonsgebonden budget (pgb) kunnen medewerkers die niet aan een zorg-cao zijn verbonden zorg leveren. “Binnen de muren van de instelling herkenbare zorg leveren en buiten de muren een concurrerend zorgaanbod bieden is hierbij het devies.” De bank noemt het logisch om ketenzorg verder uit te werken, om de beste kwaliteit voor de burger te creëren.
Struikelblok
Een struikelblok voor het streven naar kwaliteit is volgens ABN AMRO de wens om de burger te kunnen laten kiezen voor een zorgaanbieder in een regio – en daarmee de aanwezigheid van minstens twee partijen die bepaalde zorg aanbieden. Sommige aandoeningen komen nu eenmaal niet zo vaak voor dat in een regio twee zorgaanbieders zich daarop kunnen richten. “Wellicht kan deze botsing tussen efficiency en keuzevrijheid in de komende paar jaar opgelost worden.”
De langdurige zorg richt zich steeds meer op zorg voor de zwakste burgers. Door de invoering van nieuwe regelgeving worden de mogelijkheden om zwaardere zorg buiten de instellingen te krijgen ruimer. Dit vergroot volgens ABN AMRO de keuzevrijheid van de burger.
Doordat meer zorg in de privésfeer geleverd wordt, stijgt de behoefte naar geschikt vastgoed. De zorginstellingen beschikken niet altijd over voldoende geld om panden geschikt voor verhuur te maken of zelf aan te schaffen. Het geld zit vast in bestaand vastgoed. Ook de financiële mogelijkheden van woningcorporaties zijn beperkt. ABN AMRO verwacht dat er een markt zal ontstaan voor andere beleggers, zoals pensioenfondsen en buitenlandse partijen, die wel kunnen investeren in de aanpassing van vastgoed in de zorg.
Verschuivingen
Voor ziekenhuizen voorspelt ABN AMRO dat het in de hand houden van de kosten, gecombineerd met het behoud van kwaliteit, tot de nodige verschuivingen zal leiden. “De krimp in aantallen patiënten die in 2014 zichtbaar geworden is, vereist andere manieren van besturen. Alles een beetje minder is geen optie. Keuzes maken wel.”
Er ontstaan steeds meer samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen. De samenwerking met de huisartsen is nog wel lastig, evenals de populatiebekostiging – zowel voor de zorginkopers als voor de medisch specialisten in de ziekenhuizen. Het uiteindelijke doel van gezondheidswinst, gecombineerd met het in de hand houden van de kosten, geeft de nieuwe initiatieven in de ketenzorg een stevige impuls.
In de ziekenhuiszorg is sprake van consolidatie, volgens ABN AMRO. Dit wordt gevoed door krimp, volume-eisen van zorgverzekeraars en de wens om een betere onderhandelingspositie te hebben tegenover verzekeraars. Om de zorgkosten te beheersen, heeft de overheid ziekenhuizen verantwoordelijk gemaakt voor hun resultaten. Zorgverzekeraars moeten erop toezien dat de kosten binnen de perken blijven. Tegelijkertijd is het behoud van kwaliteit van belang.
Fusietendens niet houdbaar
Veel ziekenhuizen namen in de afgelopen jaren hun toevlucht tot fusies. Door te fuseren, willen zij zorg op een hoog niveau blijven leveren. ABN AMRO verwacht niet dat deze tendens op langere termijn houdbaar is, al is het maar dat er door de voorgaande fusies weinig geschikte partijen over zijn. Verder benadrukt de bank dat ook kleinere partijen een goede functie in de markt kunnen vervullen.
Een volgende horde die ziekenhuizen moeten nemen, is de zorg gedeeltelijk uit handen geven aan de technologie die de burger zelf aanschaft, oftewel: e-health. ABN AMRO verwacht dat mensen zullen gaan weigeren om voor een consult te wachten op de poli, en bijvoorbeeld liever zelf de bloeddruk meten en de resultaten doorgeven. Grootschalige inzet hiervan duurt nog wel een paar jaar, zulke technologie wordt namelijk eerst omarmd door gezonde mensen, en dat is een andere doelgroep dan de reguliere bezoekers van een ziekenhuis.
De noodzaak om collectieve kosten te beperken en te focussen op de doelmatigheid van de zorguitgaven leidt tot een ingewikkeld declaratieproces. Mensen die zorg nodig hebben, moeten wel heel goed weten wat ze doen om de weg vinden. “Het is vaak te ingewikkeld voor de ouderen”, constateert ABN AMRO. “Zij lopen het risico tussen de wal en het schip te vallen.” Volgens de bank is het van groot belang dat verschillende processen beter worden gestroomlijnd. De belangrijkste uitdaging is dat mensen die zorg hard nodig hebben, deze krijgen, en dat vervolgens de achterkant van het proces (het geld) volgt.
