Overheid en werkgevers moeten mantelzorgers ontlasten

Het ondersteunen van mantelzorgers wordt gezien als een logische familiaire taak of vriendendienst. Maar er is weerstand dat de sociale omgeving van mantelzorgers extra zorg zou moeten bieden als een gevolg van een probleem dat de overheid heeft veroorzaakt. Die taak ligt dan ook bij de overheid en werkgevers, blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau MARE.

Focusgroepen

Om overbelasting van mantelzorgers tegen te gaan, kan wellicht de sociale omgeving een rol spelen. MARE deed voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) onderzoek naar de factoren die de sociale omgeving motiveren en belemmeren om mantelzorgers proactief hulp aan te bieden en hen te vragen hoe het met ze gaat. Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van vier focusgroepen, met daarin per focusgroep vijf tot zes deelnemers. De bijeenkomsten van de focusgroepen vonden online en fysiek plaats.

Weerstand

Uit de gesprekken blijkt dat zorgen voor elkaar in eerste instantie als een taak voor de familie wordt gezien. “Het is echter ook belangrijk dat formele zorg als een recht wordt ervaren, hoewel erkend wordt dat dit in veel gevallen niet (meer) mogelijk is”, schrijven de onderzoekers. Dat maakt dat mensen weerstand ervaren tegen het idee dat de sociale omgeving van mantelzorgers extra zorg zou moeten bieden. Ondersteuning vanuit werkgevers en de overheid wordt daarbij als eerste stap gezien. “Zij moeten met tijd en geld de ruimte bieden om mantelzorgers te ontlasten.”

Hulp vragen is lastig

Mantelzorg wordt ervaren als een zware taak en komt vaak bovenop andere verantwoordelijkheden. Ondersteuning vragen of bieden wordt daarbij door velen als lastig ervaren. Het voorkomen van overbelasting wordt daarbij vooral gezien in het overnemen van zorgtaken. Over het algemeen geldt dat hoe nauwer de band, hoe vanzelfsprekender het is om hulp te bieden of te vragen. Bij een grotere emotionele afstand overheerst een angst dat hulp als bemoeienis ervaren wordt. Buiten directe sociale kringen wordt een grotere drempel ervaren om hulp aan te bieden. Ook blijkt daarbij dat ongevraagde hulp juist extra gewaardeerd wordt.

Aanbevelingen

De overbelasting van mantelzorgers wordt in eerste instantie ervaren als een gevolg van een probleem dat door de overheid is veroorzaakt, namelijk de bezuinigingen op zorg. En waar werkgevers weinig begrip voor tonen door bijvoorbeeld betaald verlof en ruimte te bieden. Zorg voor mantelzorgers wordt dan ook gezien als het ‘belasten’ van de sociale omgeving met taken die normaal gesproken bij formele zorg horen, zoals in het verleden het geval was.

Het is daarom belangrijk dat zowel de overheid, vooral via regelingen voor mantelzorg, als werkgevers een rol spelen, zodat, vooral met de overheid als afzender, zorg voor mantelzorgers door de sociale omgeving kan worden aangekaart.