© gamjai / stock.adobe.com
De Raad oordeelt in een zaak van het Belgische Radiology Holland BV tegen de minister van VWS dat dit winstuitkeringsverbod in strijd is met het Europees Recht.
‘Baanbrekend’
Het zorgbedrijf Radiology Holland BV, eigendom van een Belgische radioloog, mag zich van de rechter in Nederland vestigen. Een verbod van de minister van VWS gaat onderuit bij de rechter. De minister kan namelijk niet uitleggen waarom hij in het ene geval winstuitkeren toestaat en in het andere geval niet.
Voormalig advocaat Klaas Meersma, die jarenlang betrokken is geweest bij de zaak, noemt de uitspraak van de Raad van State ‘baanbrekend’: “De uitspraak heeft weliswaar betrekking op radiologie, maar geldt in gelijke mate voor andere specialismen.”
Radiology Holland BV
Oprichter en enig bestuurder van deze vennootschap is een radioloog in Aalst, België. Hij wil zijn diensten ook in Nederland gaan verlenen. Daarvoor is volgens de Wet toelating zorginstellingen toestemming van de minister van VWS nodig. De minister heeft in zijn besluit de vergunning van Radiology Holland afgewezen met als argument dat in dit geval een verbod van winstoogmerk moet gelden om de kwaliteit en de toegankelijkheid van de Nederlandse gezondheidszorg te waarborgen.
Winstuitkering
Radiology Holland heeft er nooit een geheim van gemaakt winst te willen maken uit zorgactiviteiten. Het bedrijf betoogt dat het verbod van winstoogmerk in strijd is met de vrijheid van vestiging en de vrijheid van kapitaal, zoals dat in Europese wetgeving is vastgelegd.
Algemeen belang
De Raad van State stelt dat vrijheden van vestiging en kapitaal niet absoluut zijn. Dwingende redenen van algemeen belang kunnen een beperking van deze vrijheden rechtvaardigen. Zo kunnen de kwaliteit en toegankelijkheid van de gezondheidszorg dwingende redenen van algemeen belang zijn.
Winstuitkeringsverbod medisch specialistische zorg
Maar dan moeten deze redenen wel grondig zijn beargumenteerd en dat is waar de schoen wringt. Want de minister van VWS heeft het winstuitkeringsverbod volgens de rechter niet consistent en coherent toegepast in zijn besluit. Zo geldt het winstuitkeringsverbod voor complexe zorg en niet alle radiologische zorg is complex. Het winstuitkeringsverbod geldt wel voor zorg in ziekenhuizen, maar niet voor zorg daarbuiten.
Msb’s
En tenslotte: vrijgevestigd medisch specialisten in ziekenhuizen mogen via hun bedrijven (msb’s) wel winst maken en uitkeren en dat gebeurt uitgebreid. Kortom: de minister heeft niet duidelijk kunnen maken hoe en waarom de privaatrechtelijke relatie tussen ziekenhuis en specialist relevant is voor de complexiteit, kwaliteit of toegankelijkheid van de gezondheidszorg. Conclusie: de Raad van State ziet geen reden om Radiology Holland te weren van de Nederlandse zorgmarkt.
Zorgbedrijven omzeilen het winstuitkeringsverbod
Meersma: “Zorgbedrijven die medisch specialistische zorg leveren, mogen conform de Nederlandse wet geen winst maken. Ze omzeilen dat winstverbod heel gemakkelijk, door hun toelating op de markt onder te brengen bij een stichting. Die stichting contracteert met de zorgverzekeraars en besteedt vervolgens alles uit aan een BV waardoor er winst kan worden gemaakt.”
VWS
Een woordvoerder van VWS laat allereerst weten dat de minister Radiology Holland niet wil toelaten juist vanwege het feit dat het bedrijf winst wil maken en uitkeren. Er zijn geen indicaties dat de kwaliteit van zorg in het geding zou zijn.
Wat nu?
Demissionair minister Bruijn van VWS zal een nieuw besluit moeten nemen en daarover buigt hij zich momenteel. Dat zal hem niet meevallen, vermoedt advocaat Meersma: “De uitspraak levert voor de minister van VWS een probleem op want het huidige winstuitkeringsverbod is niet te handhaven. Hij moet een betere motivering zoeken, maar dat betekent dat hij heel veel moet verbieden wat nu al gangbare praktijk is.”
Wetsvoorstel Wibz
Politiek relevant aan de uitspraak is dat het wetsvoorstel Integere Bedrijfsvoering Zorg in zijn huidige vorm niet door kan. De Wibz gaat namelijk uit van de rechtsgeldigheid van het verbod op winstuitkering in de zorg. VWS zegt: “Met het wetsvoorstel Wet integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders dat momenteel in de Tweede Kamer ligt, heeft de minister voorstellen gedaan om het winstuitkeringsverbod coherenter en consistenter vorm te geven. De minister onderzoekt of het wetsvoorstel in het licht van de recente uitspraak van de Raad van State aanscherping nodig heeft.”
Kwaliteit
De minister zal met steekhoudende argumenten moeten komen, vindt Meersma: “Hij zou dan bijvoorbeeld moeten kunnen aantonen dat de kwaliteit van zorg bij op winst gerichte zorgaanbieders lager is. Dat is horde één. Horde twee is dat het winstuitkeringsverbod consistent en coherent moet worden toegepast. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat het wel geldt voor kraamzorg in het ziekenhuis maar niet voor kraamzorg buiten het ziekenhuis.”
Veiliger gevoel
Met de Wibz van tafel, zal het huidige investeringsklimaat veranderen, verwacht Meersma. “Mijn gevoel is dat heel veel investeerders zich nu veiliger zullen voelen”
Met dank aan de doorgeslagen privatisering en vermarkten van de nutsvoorzieningen, waaronder de gezondheidszorg: ruim baan voor graaiende ‘hulpverleners’ en investeerders. Ik zou me kapotschamen als gezondheidszorgverlener i.c. medici.
Dick Nieuwpoort
Het hele winstverbod levert rechtsongelijkheid op, want zo’n beetje alle eerstelijns praktijken zijn private ondernemingen die (als het goed is) winst maken. Want daar leeft de ondernemer van.
.
Wat er simpelweg zou moeten gebeuren is dat de hoogte van de winstbelasting afhankelijk wordt van de winstmarge i.p.v. van de absolute winsthoogte. Daarmee kun je woekerwinsten veel beter afromen en kun je ondernemingen die bescheiden winsten maken minder belasten.
.
Dit moet dan uiteraard gelden voor het hele bedrijfsleven.
‘Het hele winstverbod medisch specialistische zorg’ had daar moeten staan.
De kop doet voorkomen alsof EU regels het de minister onmogelijk maken om het winstverbod door te voeren. Dat is niet het geval, zo lees ik, hij richt het verbod verkeerd in. Dus eerder zou de kop moeten luiden: Minister richt winstverbod onjuist in. Die EU regels zijn er ook ten bate van ons als burgers en vervullen voor vele situaties een nuttige rol.
Dat in de gezondheidszorg praktijken private ondernemingen zijn betekent niet dat ze zich dienen te meten aan op winst gerichte commerciële ondernemingen. Dat de vaststelling van tarieven door de Nza een vragenswaardige exercitie is staat een vaak onder de maat is a.g.v. van hun methodes staat w.m.b. buiten kijf; nog los van de vergoedingspolitiek van verzekeraars, die daar nog eens dunnetjes schavend overheen gaan. Dat neemt niet weg dat de enige ‘winst’ m.i. eerder dient te bestaan uit een soort bestemmingsreserve t.b.v. her behouden van een gezonde praktijk.
Het is voor de bestuursrechter heel makkelijk te beargumenteren dat private eerstelijns ondernemingen net zo goed op winst commerciële ondernemingen zijn. Het enige dat de Belgische radioloog hoeft te doen is stellen dat ook hij kwaliteit van zorg wil leveren tegen een eerlijke prijs. Net als alle eerstelijns praktijken.
.
U zult dus m.i., net als de minister, met betere onderbouwing moeten komen.