ZN wil geen landelijke blauwdruk voor acute zorg

Het ministerie van VWS wil de acute zorg fundamenteel op de schop nemen. Volgens de Houtskoolschets acute zorg, in juli gepubliceerd, komen in de huidige organisatie van de spoedzorg te veel mensen met eenvoudige klachten op de spoedeisende hulpposten (SEH) het ziekenhuis in. Dat maakt de zorg onnodig duur. Het ministerie wil de grote bulk aan laagcomplexe zorg voortaan laten doen door nieuw op te richten integrale spoedposten. Voor die spoedposten is de nabijheid van een ziekenhuis met OK, IC en opnamefaciliteiten niet vereist. De hoogcomplexe acute zorg gaat naar SEH’s met een dottercentrum. Dat betekent dat Nederland toe kan met circa 30 tot 40 ziekenhuizen met een volwaardige SEH. Nu zijn dat er nog 86.

Landelijke blauwdruk acute zorg

Maar ZN ziet zo’n landelijke blauwdruk niet zitten. De verzekeraars wijzen erop dat de aard van de problemen verschilt per regio. In stedelijke gebieden is het zorgvolume groot, zijn de afstanden klein en woont het meeste personeel. In landelijke gebieden is het zorgvolume lager, zijn de afstanden groter en is minder personeel beschikbaar. “Een herinrichting van het zorglandschap met vorming van integrale spoedposten is op voorhand niet de oplossing”, schrijft ZN in reactie op de houtskoolschets. De brief aan minister Tamara van Ark voor Medische Zorg is op 26 november verstuurd. ZN waarschuwt dat een rigoureuze hervorming van de acute zorg de innovatie de komende jaren lam legt. Partijen zullen dan eerst de risico’s van de grote veranderingen willen oplossen.

Integrale spoedpost

Eerder plaatsten andere belangrijke stakeholders als de NVZ en de SEH-artsen al kritische kanttekeningen bij het concept integrale spoedpost. Ze vinden dat het onderscheid laagcomplexe en hoogcomplexe acute zorg niet aansluit bij de praktijk. Patiënten komen niet met een diagnose op de SEH, maar met een klacht. De SEH-artsen waarschuwen dat mensen met ernstige klachten daardoor op de verkeerde plek kunnen komen. De Federatie van Medisch Specialisten stelt dat een spoedpost alleen meerwaarde heeft als deze is verbonden met een ziekenhuis.

Regionale oplossing acute zorg

Volgens ZN is er per regio maatwerk nodig in plaats van een landelijke blauwdruk. De regiobeelden die zorgverzekeraars hebben uitgewerkt, kunnen een centrale rol spelen voor regionale oplossingen. Zorgverzekeraars hebben in 2019 al afgesproken dat per regio de grootste twee verzekeraars het voortouw zullen nemen. Ze benadrukken dat draagvlak bij alle betrokken partijen daarvoor essentieel is. Daarbij horen ook burgers en patiënten.

Medisch en sociale domein

ZN is wel enthousiast over het voornemen om acute zorgvragen te voorkomen door meer aandacht te besteden aan gezondheidsproblemen bij ouderen. Intensievere samenwerking tussen het medische en het sociale domein is daarvoor cruciaal. De prikkels in het stelsel moeten samenwerking stimuleren tussen huisartsen, acute wijkverpleging, ggz, het sociale domein en ziekenhuizen. Het ministerie van VWS moet voor de juiste randvoorwaarden creëren. Vlotte digitale uitwisseling van patiëntgegevens is zo’n voorwaarde.

Kwaliteitskader spoedzorg

Verder pleiten zorgverzekeraars voor landelijke normen op het gebied op kwaliteit, volume, personeel en ICT. De kwaliteitskaders moeten ‘toepasbaar zijn voor regionale invulling om de acute zorgketen beter te organiseren’, aldus ZN. Bekend is dat de normen voor personeelsbezetting op de SEH en de IC met name knellen bij algemene ziekenhuizen.

Veldpartijen kunnen tot 1 januari reageren op de houtskoolschets. De Tweede Kamer debatteert in januari over de herinrichting van het ziekenhuislandschap. De verwachting is dat een volgend kabinet knopen zal doorhakken.