De huidige leden van de Eerste Kamer hebben in de lopende zittingsperiode 675 keer over een wetsvoorstel gestemd waarbij ze zelf op grond van hun nevenfuncties betrokken waren. Dat meldt de Volkskrant op basis van een eigen inventarisatie.
De betrokkenheid kan algemeen zijn: een senator heeft een bijbaan bij een pensioenfonds en er ligt een wetsvoorstel over de pensioenen. Maar het kan ook specifieker. De Volkskrant memoreert in dit verband het stemgedrag van D66 inzake een verdere verlaging van de semipublieke topinkomens. De Vereniging Hogescholen (de werkgevers in het hbo) onder voorzitterschap van D66-senator Thom de Graaf was hier fel tegenstander van. De Graaf wijst iedere suggestie van belangenverstrengeling van de hand. “De fractie bepaalt haar standpunt in volstrekte vrijheid en laat zich niet leiden door de belangen van wie dan ook”, aldus De Graaf in de Volkskrant. “Dat is echt onzin.”
Partijgenoot Roger van Boxtel kreeg in het recente debat over inperking van de vrije artsenkeuze publiekelijk kritiek op zijn dubbelrol als bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar Menzis en D66-senator.
Ook andere senatoren met nevenfuncties in de zorg komen in de Volkskrant-inventarisatie naar voren. Volgens de krant stemde VVD-senator Frank de Grave de meeste keren over wetsvoorstellen waar hij zelf via een nevenfunctie bij betrokken was. De Grave is onder meer voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten en commissaris van pensioenuitvoerder voor zorg en welzijn PGGM. De Grave zegt altijd hetzelfde gestemd te hebben als de rest van de VVD-fractie.
De top drie van ‘dubbele pettendragers’ wordt volgens de Volkskrant volgemaakt door Thom de Graaf (46 stemmingen) en zijn VVD-collega Heleen Dupuis (44).
Democratisch probleem
Volgens critici dreigen bijbanen ‘een groot democratisch probleem’ te worden, nu de politieke rol van de Senaat groter wordt. “Als leden van de Eerste Kamer een steeds politiekere rol krijgen, maar niet rechtstreeks worden gekozen, dan is dat zorgelijk”, aldus Oud-PvdA-leider Wouter Bos, tegenwoordig bestuursvoorzitter van het VUmc. “Als daar dan ook nog eens bij komt dat de desbetreffende leden nadrukkelijk andere, ook commerciële, belangen dienen en het halve VNO-NCW-hoofdbestuur in de Eerste Kamer zit, dan wordt het democratisch probleem wel heel groot.”