© arthobbit / Getty Images / iStock
In het Integraal Zorgakkoord (IZA) is afgesproken om hoogcomplexe medische zorg te concentreren in een kleiner aantal gespecialiseerde ziekenhuizen. Dat zijn veelal umc’s en grote topklinische ziekenhuizen. De bedoeling van deze concentratie is dat individuele medisch specialisten en hun team vaker de complexe behandelingen doen en zo tot betere kwaliteit komen. De concentratie gebeurt op basis van volumenormen. Die zijn in maart 2025 vastgesteld aan de Ronde IZA-tafels door medisch specialisten, patiënten en zorgverzekeraars.
Concentratie met volumenormen
Ziekenhuizen die de volumenorm niet halen, moeten zorg afstaan. Dat ging in 2025 niet zonder slag of stoot. Ziekenhuizen vrezen het verlies aan expertise en inkomsten. In regio’s waar ziekenhuizen er onderling niet uitkwamen, hakte ZN uiteindelijk een knoop door op basis van de volumenormen. ZN is nog bezig om de transformatieplannen uit de zeven regio’s te beoordelen en definitief te maken. De afspraken gaan in principe op 1 januari 2026 in. Maar ziekenhuizen krijgen tot 1 januari 2027 de tijd om alles praktisch te regelen.
Spreiding ziekenhuiszorg
In het IZA is afgesproken dat de concentratie van complexe zorg hand in hand moet gaan met de spreiding van laagcomplexe planbare zorg. Het idee is dat kleinere ziekenhuizen zo compensatie krijgen voor het verlies aan complexe behandelingen. De bedoeling was dat de afspraken over spreiding van ziekenhuiszorg tegelijkertijd met de concentratie klaar zouden zijn. Maar dat is niet gelukt.
Extra tijd
Voor de spreiding van planbare krijgen ziekenhuizen dus extra tijd. Hoeveel extra tijd is nog niet duidelijk. Dat wordt nog beslist in het bestuurlijk overleg van de IZA-tafel. Voor de spreiding van ziekenhuiszorg ontbreken duidelijke spelregels, zoals die met de volumenormen wel bestaan voor concentratie. De spreiding is afhankelijk van het regionale overleg tussen ziekenhuizen. De afspraak in het IZA is dat ook zelfstandige behandelklinieken (zbc’s) bij planbare zorg een rol spelen.
Onvrede
Over het proces van concentratie en spreiding bestaat veel onvrede. Kleinere ziekenhuizen vinden dat de afspraken over spreiding onvoldoende van de grond komen. Daardoor raken zij de facto vooral zorg kwijt. Maar ook grote ziekenhuizen hebben hun bedenkingen, zoals Rijnstate en Radboudumc onlangs duidelijk maakten.
FMS wil niet verder concentreren
De Federatie Medisch Specialisten (FMS) wil niet meedoen aan de tweede tranche van concentratie van hoogcomplexe zorg. De FMS gaf in een brief aan de minister in oktober aan dat eerst de afspraken over spreiding en de digitale gegevensuitwisseling geregeld moeten zijn.
