In mei 2019 nam het Nederlandse Parlement de klimaatwet aan, die vastlegde dat Nederland in 2050 de CO2 uitstoot met 95% moet hebben verminderd. Daarmee legde het parlement een doel vast voor de komende kabinetten, en haalde dat onderwerp zo uit het kortetermijndenken van de formaties. Een krachtige stap, die het komende parlement in mijn ogen ook moet nemen op een ander domein: preventie: de Preventiewet 2040, waar we duidelijke doelen vastleggen voor de volksgezondheid in 2040. Doelen waarmee we onszelf langjarig en domeinoverstijgend vastleggen op het gezond hóuden van de bevolking.
Ons huidige zorgstelsel is sterk gericht op ziekte en zorgverlening, aan preventie geven we naar verhouding veel minder geld uit. Aan zowel de curatieve zorg als de ouderenzorg wordt in Nederland zo’n 40 miljard euro per jaar besteed. Dat is uiteraard belangrijk en nodig, maar het staat wel in schril contrast met 70 miljoen die Nederland jaarlijks voor preventie op de zorgbegroting zet. Die verhouding is scheef. Het is cruciaal substantieel meer geld investeren in preventie, om mensen gezond te houden en zo het gebruik van zorg te voorkomen. Hiermee kan de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in de toekomst worden gewaarborgd, nog los van het positieve effect dat gezonder zijn heeft op ons algemene welzijn.
Ziektelast
Investeren in preventie is niet alleen investeren in zorg. Veel zorgvragen komen voort uit leefstijl en leefomstandigheden. Zo is 20% van de ziektelast gerelateerd aan ongezond gedrag en ongezonde leefstijl, maar ook armoedevraagstukken, eenzaamheid, een gezonde leefomgeving en andere sociale problemen spelen een belangrijke rol. Om preventie echt effectief vorm te geven moeten we een brug bouwen tussen de gezondheidszorg en het sociale domein. Het vraagt om investeringen in zorg, en ook in onderwijs, armoedebestrijding, en een gezonde leefomgeving.
Domeinoverstijgend
Deze coronacrisis is vreselijk en ellendig, maar een crisis schept ook ruimte om dingen in Nederland structureel beter te organiseren. Net als bij de klimaatwet is preventie een domeinoverstijgend probleem: we kunnen het alleen echt aanpakken als we het breed aanpakken, en met een lange adem. Het vraagt om investeringen die, net als in de klimaatcrisis, niet binnen een kabinetsperiode hun effect laten zien, en die niet door een volgend kabinet weer kunnen worden geschrapt.
Met de klimaatwet heeft de politiek laten zien dat zo’n langjarige aanpak kan, en dat geeft hoop. Daarom roep ik op om ook voor preventie zo’n wet te maken, waarin de overheid zichzelf harde, meetbare volksgezondheidsdoelen oplegt. Over 20 jaar moet de Nederlandse bevolking gemiddeld een heel stuk gezonder zijn dan nu. Met welke wetten of met welke investeringen we die doelen bereiken blijft de taak van kabinetten en andere overheden, maar dat we ze moeten bereiken ligt dan vast. In de Preventiewet 2040.
René Héman
Voorzitter van artsenfederatie KNMG en arts Maatschappij & Gezondheid en bedrijfsarts
“ gezond houden van de bevolking”? Eerst maar eens “gezond maken van de bevolking”. Meer dan 50% heeft overgewicht bv.
Zeker wel belangrijk. Het is van belang om in de gezonde leefomgeving duidelijk een punt te maken voor giftige stoffen, zoals Paraguat en Roundup voor gewasbescherming. Duidelijk aanwijzingen zijn er dat deze mogelijk de kans op Parkinson geven.
Parkinson is de volgende pandemie die ons te wachten staat. Inmiddels zijn er 10 miljoen mensen in de wereld met Parkinson. In Nederland zijn er 52000. Dit zouden er in 2040 het dubbele aantal kunnen worden als er niets gedaan wordt. ‘We give a Dime for Parkinson’ wordt binnenkort gelanceerd.
Uitstekend betoog van deze vertegenwoordiger van de beroepsgroep artsen. Als lid van de ledenraad van Verpleegkundigen en verzorgenden Nederland (venvn), oud wijkverpleegkundige en docent verpleegkunde, sluit ik me 100% aan bij dit betoog van Heman. Het is werkelijk van den gekke, dat er in onze gezondheidszorg voornamelijk gedweild wordt met alle kranen open. Investeren in bijvoorbeeld het geweldige casemanagement voor mensen met dementie, in een vroeg stadium, heeft een enorm effect op het voorkomen van hoge kosten later. Heman for president!