Hoe meer gedoe, hoe beter

Waarom? Omdat gedoe vaak een signaal is dat het ergens wrijft. En juist in die wrijving zit potentie: verschil in perspectieven, belangen, tempo’s of taal. Dat voelt ongemakkelijk – maar het is onmisbaar als we echt iets nieuws willen bouwen. Samenwerken zonder gedoe is een illusie. Het ongemak dwingt ons juist om te vertragen, beter te luisteren, en oprechte keuzes te maken. Dáár ontstaat de samenwerking die ertoe doet.

Grip ≠ controle

Het congres op 19 juni heet niet voor niets Grip op gedoe. Maar laten we “grip” niet verwarren met hiërarchische controle. In netwerkverband betekent grip: beïnvloeden, faciliteren, en vooral het creëren van de juiste condities. Bijvoorbeeld:

1.            Een gedeelde visie en doelen – zonder gezamenlijk “waarom” is elke samenwerking stuurloos.

2.            Duidelijke rollen en verantwoordelijkheden – ook in fluïde netwerken helpt structuur.

3.            Open communicatie – om misverstanden en frustratie vóór te zijn.

4.            Vertrouwen en relatie-opbouw – want afspraken werken alleen als mensen elkaar echt willen vinden.

5.            Flexibiliteit – want netwerken zijn dynamisch en moeten kunnen meebewegen.

6.            Continue reflectie – door te evalueren leer je samenwerking steeds beter organiseren.

7.            Faciliterend leiderschap – iemand die niet “de baas” is, maar het proces bewaakt en verbindt.

Vanuit het IZA-perspectief

In de praktijk van netwerkzorg en IZA-transformatie zie ik dit dagelijks terug. Of het nu gaat om regioplannen, transformatiebudgetten of domein-overstijgende samenwerking – we lopen aan tegen patronen die alleen doorbroken worden als we anders durven werken.

Samenwerken in netwerken is geen optelsom van losse taken. Het vraagt een fundamenteel andere houding dan we gewend zijn. Professionele autonomie betekent niet: ieder blijft op z’n eigen stoel zitten. Sterker nog – in het IZA is juist de uitdaging dat we leren autonomie te delen.

Dat is spannend. Want het betekent dat je soms moet loslaten, of op z’n minst je vanzelfsprekende manier van werken anders moet vasthouden. Als je blijft doen wat je gisteren deed, krijg je wat je al had. En dat is precies wat we vanuit het IZA willen doorbreken.

Ook het oude idee dat “goed samenwerken” betekent dat iedereen zich alleen bezighoudt met zijn eigen domein, werkt niet meer. Vanuit het IZA is de oproep juist: voel je ook verantwoordelijk voor het geheel, niet alleen voor je eigen deel. Dat betekent dat we wél op elkaars stoel moeten durven zitten – niet om te beheersen, maar om elkaar te versterken.

En ja, dat vraagt bestuurlijke lef. Lef om te erkennen dat we onderweg zijn van A naar B, terwijl B nog niet helemaal helder is. De neiging om in A-oplossingen te blijven denken is groot – het is bekend, vertrouwd, georganiseerd. Maar transformatie vraagt dat we samen durven bouwen aan oplossingen die passen bij de wereld van morgen, niet bij die van gisteren. Dat is ongemakkelijk – en precies daarom hebben we elkaar nodig.

Oproep

Ik geloof in samenwerking waarin gedoe ruimte krijgt – niet om te blijven hangen in frustratie, maar om er samen van te leren. Daarover ga ik op 19 juni graag in gesprek tijdens het panel van Grip op gedoe, samen met o.a. Wilco Peul, Ockje Tellegen en moderator Jesper Rijpma.

Dus mijn vraag aan jou: Hoe ga jij om met het gedoe in jouw netwerk? Probeer je het glad te strijken – of zie je het als ingang naar iets beters?

Omarm het gedoe. Het is de kortste weg naar echte samenwerking.

Aiko de Raaf

Landelijke Kwartiermaker IZA in de regio bij minsterie van VWS